suyuqlik egallagan hajm bo`yicha bir hilda uzatiladi. Masalan: koptokka havo puflanganda uning
ichida hosil bo’lgan bosim koptok devorlariga barcha yo’nalishlarda bir xil kuch bilan ta’sir qiladi,
ya’ni koptok devorlariga bosimi bir xil bo’ladi.
Gidrostatik bosim.
suyuqlikning vazni harakatsiz, siqilmaydigan
suyuqlik ichidagi bosimning
taqsimlanishiga qanday ta’sir qilishini ko`raylik. suyuqlikning muvozanat holatida gorizontal sath
bo`yicha bosimi bir hil bo`ladi. Aks holda muvozanat bo`lmas edi. shuning
uchun ham harakatsiz
suyuqlikning erkin sathi doimo gorizontal holatda bo`ladi. Agar suyuqlik siqilmaydigan bo`lsa uning
zichligi bosimga bog’liq bo`lmaydi.
Balandlik bilan bosimning o’zgarishini baholash uchun 2 –
rasmda berilgan bitta vertikalda joylashgan
va
nuqtalar orasidagi
bosimlar farqini qarashtiraylik. Yuzi
bo’lgan vertical holatdagi yupqa
silindrni fikran ajrataylik. Uning vertikal bo’ylab muvozanat holatini
kuzataylik. Yon tomonidagi yuzlariga ta’sir qilayotgan bosim kuchlari
teng. Unga vertical bo’ylab faqat uchta kuch ta’sir qiladi:
silindrning
yuqori va pastki asoslariga ta’sir qiladigan bosim kuchlari
va
hamda pastka yo’nalgan silindrning havmidagi suyuqlik og’irligi.
Agarda A va B orasidagi oraliq h bo’lsa unda silindr hajmi
ga va
uning og’irligi
. silindrning muvozanat sharti quyidagicha
bo’ladi:
bundan
2-rasmdan ko’rinib turganidek ushbu formulani boshqacha ko’rinishda yozish mumkin.
Demak suyuqlik ichidagi silindrning A va B orasidagi bosimlar farqi silindr ustunining
balandligiga va suyuqlik zichligiga bog’lik ekan. suyuqlikning pastki
qatlamidagi bosim yuqori
qatlamdagidan ko`ra kattaroq bo`ladi va shuning uchun ham suyuqlikka botirilgan jismga itarib
chiqaruvchi kuch ta’sir etadi.
Dostları ilə paylaş: 
