Ma’ruza №8. Mavzu: Puxtalikka ta`sir qiluvchi faktorlar. Ishdan chikishlarning mavsumiyligi. Tekshirish metodi. Reja

 
8.2. Texnologik omillar 
Buyumning ishonchliligiga ta‟sir etuvchi texnologik omillar guruhiga 
quyidagilar kiradi: ishlab chiqarish sanoati texnologiyasi; texnik xizmat kо„rsatish 
va ta‟mirlash, ekspluatatsion materiallar va extiyot qismlar sifati va h.k. 
Ishlab chiqarish sanoatining texnologik omillaridan ayrimlarini kо„rib 
chiqamiz: 
1. Mahkamlovchi birikmalarining ekspluatatsion yuklamalar ta‟siri 
sharoitlarida о„z ishonchliligini uzoq vaqt davomida saqlab qolish qobiliyati 
detallarni yuqori sifatli pо„latlardan tayyorlash, ularga ishlov berish, aniqligini 
oshirish, har xil mahkamlab qо„yadigan moslamalarni (stopor shaybasi, fiksatorlar, 
va x. k.) qо„llash orqali erishiladi. Ayrim detallar legirlangan pо„latlardan 
tayyorlanib, ularga termik ishlov beriladi (masalan, kardan vali flanetslari, orqa 
kо„prik reduktori yetakchi tishli g„ildiragining boltlari va h.k.). 
2. Mashinasozlik korxonalarida texnik nazoratning yaxshi yо„lga qо„yilishi 
yig„uv konveyeriga sifatsiz detallarning kelishiga chek qо„yadi. 
3. Detallarning yeyilishga qarshiligi ularga qanday ishlov berishga, 
ishqalanayotgan sirtlarning kam yeyilishi esa ularning g„adir-budirligiga bog„liq. 
4. Moslashuv davrida sirtlarning chiniqish qobiliyati dastlabki yeyilish sur‟atiga 
ta‟sir etadi. Bu maqsad bilan ishqalanayotgan sirtlar qalay, qо„rg„oshin, mis, temir 
zarrachalari bilan qoplanadi. 
5. Mashinasozlik sanoatida tirsakli vallar bо„yinlarini yuqori chastotali toklar 
bilan chiniqtiriladi. Bunday chiniqtiruv shatun va о„zak bо„yinlari xizmat 
muddatlarini 3....5 marta uzaytiradi va h.k. 
Transport vositalariga texnik xizmat kо‘rsatish va joriy ta’mirlash sifati. 
Texnik xizmat kо„rsatish shunday bajarilishi kerakki, ishga chiqarilayotgan 
transport vositalarida hech qanday nosozlik bо„lmasligi, buning uchun texnik 
xizmat kо„rsatishni grafik asosida, hamma ishlarni tо„liq bajargan holda (nazorat-
diagnostika, mahkamlash, sozlash, moylash va boshqa ishlar) amalga oshirish talab 
etiladi. 
Texnik xizmat kо„rsatishning tartiboti (texnik xizmat kо„rsatishning ish 
hajmlari, davriyligi va bajariladigan ishlar rо„yxati) harakatdagi tarkibning turiga, 
uning texnik holatiga, ekspluatatsiya sharoitlariga, ekspluatatsion materiallarning 
sifatiga, haydovchining malakasiga mos kelishi kerak. Texnik xizmat kо„rsatish 
davriyligi kichik bо„lsa, uni tez-tez tashkil etish qiyinlashadi, texnik tayyorgarlik 

---

koeffitsiyenti - 

t 
pasayib ketadi, transport vositalarining turib qolishlari ortadi va 
sarf-xarajatlar kо„payadi. Texnik xizmat kо„rsatishning katta davriyligi esa 
transport vositalarining ta‟mirlash ishlarini kо„paytiradi. Demak, har xil 
ekspluatatsion sharoit uchun о„zining texnik xizmat kо„rsatish tartibotlarini ishlab 
chiqish kerak. Joriy ta‟mirlash ishlarini yuqori sifat bilan bajarish transport vositasi 
ishonchliligining birdan-bir garovidir.