Ma'ruza Geoinformatsion tizimlarni sinflanishi, modellarning xususiyatlari va qoʼllash uslubiyati. Reja

3.Ilmiy va amaliy faoliyatlarda geoaxborot tizimlari 
Bugungi kunda ilmiy tadqiqotlar va amaliy faoliyatda ko‘plab GISlar ishlatiladi, 
lekin ular orasida shaxsiy GISlar keng tarqalgan. Jumladan, ularga GeoDraw, 
GeoGraph (Rossiya Geografiya instituti), AtlasGis, WinGis, ArcInfo, MapInfo 
(AQSH) va boshqa dasturlarni misol keltirish mumkin.
Umuman olganda kartalar yaratishning GIS-texnologiyasini quyidagicha 
tasavvur qilsa bo‘ladi:
1. Tayyorgarlik ishlari. Elektron taxeometrlar va GRS asboblaridan, tasvirlarni 
qayta ishlash vositalaridan, izlanishlar raqamli ma’lumotlaridan, avtorlik 
originallardan, mavjud fond kartalari va boshqalardan dastlabki ma’lumotlarni 
to‘plash. Kartografik va fond materiallarini, rastrli tasvirlarni bir xil masshtabga 
keltirish, so‘ngra ularni kompyuter xotirasiga joylash.
2. YAratilayotgan kartaning mavzuli qatlamlarini, ularga tegishli jadvallarni 
ishlab chiqish va ularni taxlil qilish. Ma’lumotlar bazasini yaratish. Ob’ektlar tasnifi 
mavjud jadvallar (atributlar) va matn ma’lumotlarni EHM xotirasiga kiritish. SHartli 
belgilar tizimini ishlab chiqish.
3. Kartaning mavzuli qatlamlarini muvofiqlash, kartografik tasvirni hosil qilish 
va ularni taxrir qilish. Kartaning komponovkasini ishlab chiqish va uni nashrga 
tayyorlash. Kartani nashr qilish.

---

9
 GEOAXBOROT TIZIMI TEXNOLOGIYALARINING XUSUSIYATLARI VA 
TURLARI
1.Turizmda geoaxborot tizimning tuzilishi
Hozirgi vaqtda plan va kartalarni yaratish ikki usulda olib boriladi: Erda
geodezik ishlarni olib borish bo‘yicha va joyning masofadan turib olingan rasmini
deshifrovka qilish (o‘qish) natijasida. Bunday rasmlar Erning turli sun’iy
yo‘ldoshlaridan, ya’ni kosmik kemalar, samolyotlar va vertolyotlardan olingan yarim
tonalli (rangliga o‘xshash) yoki oq-qora kosmik va aerofotosuratli tasvirlaridan
iborat.
Er resurslarini kompleks kartaga olish ishlarining texnologik jarayoni 2-rasmda
keltirilgan.