Ma’ruza ta’lim jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining o‘rni va imkoniyatlari. Reja

MA’RUZA-9. Ta’lim jarayonida Web texnologiyalarlardan foydalanish.

REJA:

1. Web texnologiyalarining rivojlanishi: Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0, Web

4.0 – texnologiyalar.

2. Ta‘lim jarayonida Web texnologiyalarlardan foydalanish.

3. «Bulutli texnologiya»lar tushunchasi va ulaning ta‘lim jarayonida qo‗llash.

4. Ta‘lim jarayonida Google xizmatlaridan foydalanish.

Web 1.0 va Web 2.0 va Web 3.0 Internet avlodlariga murojaat qilish uchun ishlatiladi.

Boshqa har qanday sohada bo'lgani kabi, Internet ham paydo bo'lganidan beri ko'plab rivojlanish

va texnologik yutuqlarni ko'rmoqda. WWW yoki Internet, biz bilganimizdek 1991 yilda ishga

tushirilgan. Vaqt o'tishi bilan Web-2.0 va Web-3.0 deb nomlanuvchi yangi versiyalari paydo

bo'ldi. O'rtacha Internet foydalanuvchisi uchun bu so'zlar juda chalkash, chunki u web 1.0 va

web 2.0 va web 3.0 o'rtasidagi haqiqiy farqni bilmaydi. Web 1.0

Qizig'i shundaki, bugungi kunda biz Web 1.0 deb ataydigan narsalar faqat 1991 yildan

1999 yilgacha mavjud bo'lgan Internet deb nomlangan. Mutaxassislar uni faqat o'qish davri deb

atashadi. Ushbu davrning o'ziga xos xususiyatlari giperhavola qilish va Web-saytdagi sahifalarni

belgilash edi. Foydalanuvchilar bilan o'zaro munosabatlarga kelsak, atrofida faqat mehmonlar

kitobi va ramkalar mavjud edi. Bundan tashqari, oxirgi foydalanuvchi va Web-sahifalarni ishlab

chiqaruvchi o'rtasida tizimli va uzluksiz ma'lumot va aloqa mavjud emas edi. Elektron

pochtalarni yuborish uchun HTML-dan foydalanish ushbu davrning yana bir muhim xususiyati

edi. Bu, shuningdek, statik Web-saytlar xo'rozni boshqargan .com inqilob davri edi.

Web 2.0 atamasi WWW texnologiyalarida foydalanuvchilarning ijodiy imkoniyatlarini,

axborot almashuvining havfsizligini va foydalanuvchilar orasidagi muloqatni kengaytirishga

qaratilgan yangi yo‗nalashlarni belgilash uchun ishlatiladi.

Bunda ijtimoiy Web-tarmoqlarni, ya‘ni blog, videoblog, folksonomiya, vikipediya va

boshqalarni shakllantirishga yo‗naltirilgan saytlarga asosiy urg‗u beriladi.

Web 2.0 atamasi 2004 yilda Web 2.0 Media konferensiyasidan keyin dasturiy ta‘minotni

ishlab chiquvchilar va foydalanuvchilar orasidagi Web muhitdagi munosabatlarining yangi

uslubini ifoda etish maqsadida Tim O‗Reyli tomonidan ilk bor ishlatilgan. Web 2.0

ideologiyasining asosiy tamoyili ―Internet – bu platforma‖ iborasida o‗z aksini topgan.

Web 2.0 ga Web muhitidagi tizimlarni shakllantirishga mo‗ljallangan yondashuv sifatida

ham qaralishi mumkin. Bunda qancha ko‗proq foydalanuvchilar ishtirok etsa, ushbu tizimlar

shunchalik yaxshilanib boraveradi.

Amalda Web 2.0 Web-saytlarning axborotni to‗siq yig‗uvchilaridan bog‗langan dasturiy

platformalarga o‗tish deb tushiniladi va foydalanuvchilar uchun barcha amallar uning

kompyuterida bajarilayotganday tuyuladi.

Web 2.0 saytlari foydalanuvchilarga quyidagi imkoniyatlarni beradi:

axborotlarni nafaqat qabul qilish, balki dasturlarni faqat brauzerlar orqali bajarish;

o‗zining ma‘lumotlarini joylashtirish va ularni boshqarish.

Web 2.0 uchun quyidagi texnologiyalar asosiy deb hisoblanadi:

Web-servislar – bu shunday dasturlarki, ularga kirish HTTP orqali, ma‘lumotlarning

almashishi esa XML formatida amalga oshiriladi. Web-servis uni yaratgan kompaniyaning

serverida amalga oshiriladi va foydalanuvchi har qachon yangi ma‘lumotlarga ega bo‗lishlari

mumkin.

AJAX - JavaScript va XML ni ishlatish metodikasi. U Web-sahifani ma‘lumotlar bilan

―og‗irlashtirmasdan‖ foydalanuvchining harakatlariga qarab kerakli ma‘lumotlarni yuklab

beradi. Google o‗zining Gmail va Google Maps saytlarini yaratishda AJAX ni faol ishlatganidan

keyingina u ommalashib ketdi.