Masalli folkloru 2

Söyləyicilər:

Xeyrulla Həsənov, doğum tarixi 1937, təhsili orta ixtisas, Xırmandalı kəndi

Şirvan Əbilov, doğum tarixi 1932, təhsili ali, Mahmudavar kəndi

Qorxmaz Əliyev, doğum tarixi 1952, təhsili orta ixtisas, Qəriblər kəndi

Toplayıcı:

Füzuli Bayat
İÇİNDƏKİLƏR

İKİNCİ KİTABA ÖN SÖZ 5

Füzuli BAYAT 13

1. ADƏT-ƏNƏNƏLƏR 14

Söyləyicilər: 22

Toplayıcılar: 22

2. DOĞUM ADƏTLƏRİ 22

Söyləyicilər: 31

Toplayıcılar: 32

3. YAS ADƏTLƏRİ 33

Söyləyici: 36

Toplayıcı: 37

4. XALQ HƏKİMLİYİ 38

4.1. Müalicə üsulları 38

4.2. Umma 47

4.3. Çilə 49

4.4. Pambığça 52

Söyləyicilər: 53

Toplayıcılar: 54

5. İNANCLA BAĞLI MÜALİCƏLƏR 55

Qorxuluğun götrülməsi 1 57

Qorxuluğun götrülməsi 2 58

­ 58

Qorxuluğun götrülməsi 3 58

Ruh ölçmə 1 59

Ruh ölçmə 2 59

Ruh ölçmə 3 60

Ruh ölçmə 4 61

Göbəkdüşmə 61

Söyləyicilər: 64

Toplayıcılar: 65

6. XALQ BİLİCİLƏRİ VƏ YA TÜRKƏÇARƏLƏR 66

6.1. Həbəçilik 67

6.2. Çöpçülük 76

6.3. Sınıqçılıq 77

Söyləyicilər: 81

Toplayıcılar: 81

7. MƏZƏLİ, GÜLMƏLİ, QƏRİBƏ ƏHVALATLAR 82

Alışoğlu Mürsəl 82

Duz əhvalatı 82

Bəyin ülgüc pulu 83

Dua lüt bədənə yazılmalıdır 84

Giv məsələsi 85

Üstünə qussan da yeyəcəm 86

Plov məsələsi 88

Nəfsim çəkir 88

Duzlu yemək 89

Yumurta davası 89

Mülayim olmayıb sərt olsa.... 90

Bir eşşəyin hesabın verə bilmişdim ki... 91

İç eləmə 93

Tarı günü 94

Nə üçün dəstamaz alırdın 94

Qoy luğab salsın 95

Mənə deyib indi gələcəm 96

Niyə yemədin? 96

Hacı uşaqdır 97

Onsuzda qılmayacaq 97

Çimməkdən uzun çəkdi 98

Demişdim gəlib aparacaq, gördün apardı 99

Şükür ki yolu var imiş 100

Dəli Həbinin müsəlla mərsiyyəsi 101

Deynən mənə yun lazımdır 102

Surra Bədirin güləşməyi 103

Qatıq əhvalati 104

Cəfərin hayıf çıxması 105

Guya mən ölmüşəm 106

Dəli Cəfər 106

Kosara əhvalatı 108

Bozu kişinin həftə bazarı 109

Qoy çay bişsin 109

Bozu bulağı 110

Yandım Xanəli 110

Pud alan Kərim 111

İmməlinin cəhdi 112

Kasıb Zərbəlinin hazırcavablığı 114

Nəhəng pəhləvanın xasiyyəti 114

Hopp, çı nığılə? 115

Hə, indi islanmışam 115

Şüşə çəkərəm 116

Şıxəli, sən yaxşı bilərsən 116

Mollalar düşüblər Zülfüqarın çayına 117

Hərəniz on manat verin 117

Mahmudavarı sökərəm, yenidən tikərəm 118

İlahi, hamı qırılsın, təki mən qalım Nisə xanımla 118

Fətullanın çuxası 119

Donuz soyan Demon 119

Gələr ahu bu kəməndə 119

Qızı qaçırmağ istədik 120

Höcət əmi 121

Adə, bu ölüb ki 121

Sənə görə üc dəfə vurmuşam 122

Arif, mən, Yadigar 123

Sənin atan qanan kişidi də 124

Allah sənin də ölülərinə rəhmət eləsin, mənim də 125

Süleyman peyğəmbər 125

Yalançı molla 126

Öl öldüyün yerdə 127

Qonaq çağırır 127

Gecə qonağı 128

Bir yerdə baxarıq 129

Tanıyıram, mənim qonşumdu 129

Sabah qaytaracağam 129

Xaşıl 130

Nə istiyirsən 131

Xiyabanı balaca tikə bilmirdin? 131

Həmişə təmizlikdə 131

Nə boyda xaraba tikirsən 131

Bu gün arvad hamamıdır 132

100 manata doldura bilirsən? 132

Orucu batil sayılır 132

Üzüm qaradı qardaş 133

At xəndəyə 133

Elə ağlayarsan ki 134

Səkkizdən çıxardacağam 134

Çimməsinlər də 134

Üç dəfə tullanmışam... 135

Juk Zakirin əhvalatları 135

Kişi söhbəti 136

İran səfəri 136

Kişiyə borcum var 137

Ənnağı Bakıda 137

Məhkəmədə 138

Pişiklə “zakuska” 138

Arzusu qalsın ürəyində 138

Sonuncu imtahan 139

Yununu qırxmaq istəyirəm 139

Xeyirdi inşallah! 140

Yığıncaqda 140

Baş sağlığı 140

Qəzeti daldan oxuyarlar 141

Kefdi eləyirik də... 141

Yüz qram verməyin 141

Gərək ağzına sümük alasan 143

Balaca bir yalan, nə boyda həngamə törətdi 144

Ə Musa, qorxmursan? 147

Qanun adamı 147

Söyləyicilər: 149

Toplayıcılar: 150

8. NAĞILLAR 151

Taleyi dəyişdirmə 151

Kasıb kişi 156

Yatmış qaraçuxa 159

Xoruz Qaravəlli 163

Firdovsinin nağılı 164

Şah qızı 171

İsgəndərlə qoca və ya müdrik qoca 173

İsgəndərin vəsiyyəti 175

Ağıllı qız 176

Şah Abbasla vəziri 178

Xırda bir sənət, uca şahlığdan da ucadır 181

Zalım şah və qoca 183

Özgəyə quyu qazan, özü düşər 186

Qazı və oğlan 195

Şah oğlunun hədiyyəsi 199

Şahın qiyməti 199

Müdrik qoca 201

Hadıynan Hudu 203

Qaravəlli 203

Şəkərnuş xanımın nağılı 205

İsgəndərin nağılı 208

Şah Abbasın nağılı 211

Vərdiş eliyən əl işindən qalmaz (1) 214

Vərdiş eliyən əl işindən qalmaz (2) 217

Loğman və şagirdi 219

Hadı, Hudu 219

Çobanın nağılı 220

Qaracuxanın köməyi 221

Ceyran 225

Sonrakı peşmançılığ fayda verməz 227

Quzğun 230

Rüsvayçılığı önləmə 231

Yazıdan qaçmaq olmaz 234

Taxta qız 237

Vəhşi qız 238

Dəli qızla, ağılsız oğlan 242

Haq var, divan yox 242

Eşiyə yaraqsız cıxma 246

Söyləyicilər: 250

Toplayıcılar: 252

9. MEMORATLAR 253

Söyləyicilər: 271

Toplayıcılar: 272

10. MƏTBƏX 273

Söləyicilər: 277

Toplayıcılar: 278

11. OYUNLAR 279

Söyləyicilər: 281

Toplayıcılar: 281

12. QAÇAQ ƏHVALATLARI 282

Mozu mənəm 282

Qaçaq Mozu qızılı tapır 282

Gülü Oğlu Məmmədlə Qaçaq Mozu 283

Gülü oğlu Məmməd 287

Qaçaq İbad haqqında 288

Qaçaq İbadın Qızılağac əhvalatı 289

İkinci qoçaqlıq 290

Müslüm kişi 291

Kişi gülləsiynən öldü 292

Qapına düşmən kimi gəlməmişəm 294

Qaçax Mirzəmməd kişi 295

Əsədxan 296

Paşa kişi 297

Kişilik 298

Paşa kişinin güləşməyi 300

Paşa kişinin ölməyi 302

Söyləyicilər: 303

Toplayıcı: 304

13. TAPMACALAR 305

Söyləyicilər: 306

Toplayıcılar: 306

14. VÜCUDNAMƏ 307

Söyləyici: 308

Toplayıcılar: 308

15. ALQIŞ-QARĞIŞLAR 309

Alqışlar 309

Qarğışlar 312

Söyləyicilər: 313

Toplayıcı: 314

16. ATALAR SÖZÜ, MƏSƏLLƏR, DEYIMLƏR 315

Söyləyicilər: 324

Toplayıcı: 324

17. DİNİ RƏVAYƏTLƏR 325

Həzrət Əli əleyhissalam 325

Sən nə vaxt özüvü xoşbəxt hesab edirsən? 325

Həzrət Əlinin nəzakəti 326

Haqqını halal eləmirsən? 327

Namaz qılmayan adamın haqqı 328

Çörəyə hörmət 330

Çarvadar 330

İcazə 334

Sübh namazının qəzası 336

Daim Allahı çağır 337

Bu da belə getməz 339

Bu da belə qalmaz 340

Sülhü bərpa edən yalan 342

Nuh Peyğəmbər 343

İmam Hüseyn 344

Söyləyicilər: 346

Toplayıcılar: 346

18. MƏHƏRRƏMLİK MƏRSİYƏLƏRİ 347

Söyləyicilər: 361

Toplayıcılar: 361

19. ÇOBAN NƏĞMƏLƏRİ 362

Qoyunlar haqqında 363

Söyləyici: 363

Toplayıcı: 363

20. BİCAR MAHNILARI 364

Çəltik əkini 364

Düyü yeməkləri 366

Bicar mahnıları 366

Əsmə, sabah yelləri 367

Əs, ay giləvar, giləvar 370

Yar axşamın çağları 373

Söyləyicilər: 374

Toplayıcı: 374

21. BAYATILAR 375

Söyləyicilər: 384

Toplayıcı: 385

22. LAYLALAR və NAZLAMALAR 386

* * * 387

Söyləyicilər: 387

Toplayıcılar: 387

23. UŞAQ FOLKLORU 388

Keçmiş uşaq nəğməsi 388

Söyləyici: 388

Toplayıcı: 388

24. OXŞAMALAR (AĞILAR) 389

Balam, hey... 393

* * * 394

Tərs mahnılardan “Hay mübarək!” 402

Söyləyicilər: 404

Toplayıcılar: 405

25. YAXIN TARIX 406

Söyləyicilər: 414

Toplayıcılar: 415

26. OVÇULUQ 416

Söyləyicilər: 417

Toplayıcı: 417

Masallı folklor örnəkləri,

2-ci êèòàá,

Áàêû, “Nurlan” íяøðèjjàòû, 2013.

Nəşriyyat direktoru:

Prof. Nadir Məmmədli
Nəşriyyat redaktorları:

Ləman Süleymanova,

Səbinə İsayeva,

Nigar Həsənova
Êîìïyuòåðäя jû‹äû:

Рущянэиз Ялищцсейнова
Êîìïyuòåð òяðòèá÷èñè âя

òåõíèêè ðåäàêòîðó:

Рамин Абдуллайев
Êà‹ûç ôîðìàòû: 60/84 32/1

Ìяòáяя êà‹ûçû: ¹1

Щя‡ìè: 400 ñящ.

Òèðàæû: 300
Êèòàá АМЕА Фолклор Èíñòèòóòóíóí

êîìïцòåð ìяðêяçèíäя jû‹ûëûá ñящèôяëяíìèø,

“Nurlan” íяøðèjjàòûíäà hàçûð äèàïîçèòèâëяðäяí

îôñåò цñóëó èëя ÷àï îëóíìóøäóð.