Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

4. 
Ko‘rsatilgan yo‘nalishlar bo‘yi-
cha hisoblashni bajaramiz va yozamiz. 
Hisoblashni
 9 ÷ 3 = 3 
dan bosh-
laymiz. Ko‘rsatilgan yo‘nalish bo‘yi-
cha davom ettiramiz.
2) 3 × 4 = 12 
 
3) 12 ÷2 = 6
4) 6 ÷ 3 = 2 
 
5) 2 × 5 = 10
6) 10 – 3 = 7
7) 7 × 2 = 14
7) 14 – 5 = 9 
5. 
O‘quvchilarga yo‘llanma bera-
miz. Berilgan namuna asosida jad
-
valni to‘ldiramiz. 
80 mm = 8 cm 
90 mm = 9 cm 
70 mm = 7 cm 
60 mm = 6 cm 
114
Uzunlik o‘lchov birligi – 
millimetr
24-dars
1.
Qalamlarning 
uzunligini chamalab 
topamiz.
1
2
3
4
5 
6 
7 
8 
9 
10
11 12 13 
14 
1
2
3
4
5 
6 
7
8 
9 
10
11 12 13 
14 
70 mm = cm
100 mm = 
cm
12 mm = 
cm mm
45 mm = cm mm
89 mm = 
cm mm
92 mm = cm mm
1-tomon 
mm
2-tomon 
mm
3-tomon 
mm
× 5
÷ 2
÷ 3
− 3
× 4
× 2
9 ÷ 3
− 5
2.
Hisoblaymiz.
3.
Uchburchak tomonlarini o‘lchaymiz va millimetrlar-
da ifodalaymiz.
4.
Ko‘rsatilgan yo‘nalishda hisoblashni bajaramiz.
5. 
Namuna asosida
jadvalni to‘ldiramiz. 
 
millimetr
santimetr
80
8
70
9
60
@edurtm_uz

---

A
b
D
104
25-DARS: 
KATAKLI DAFTARGA CHIZILGAN SHAKLLAR YUZI
Maqsad:
katakli daftarga chizilgan to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzini katak
-
lar sonini sanab aniqlaydi.
1. 
Topshiriqni tushuntirish uchun berilgan daftar kataklarini sanaymiz. 
Keyin bo‘yalgan kataklarni sanaymiz. Ular nechta katakdan iborat? Qolgan 
kataklarini bo‘yash orqali shakllni davom ettirib to‘ldiramiz. 
2. 
Berilgan to‘g‘ri to‘rtburchaklar nechta katakdan iborat? Ularni sanay
-
miz va yozamiz. Yodda saqlang! To‘g‘ri to‘rtburchakni tashkil qilgan kataklar 
soni uning yuzini ifodalaydi. (faqat bo‘yalgan sohalar ko‘riladi) 
Birinchi to‘g‘ri to‘rtburchak 9 katakdan iborat. 
Ikkinchi to‘g‘ri to‘rtburchak 15 katakdan iborat. 
3. 
Topshiriqni birgalikda bajaramiz va yozamiz. To‘g‘ri to‘rtburchak yuzini 
topamiz va yozamiz. 
2 × 3 = 6
 
3 × 4 = 12
3 × 2 = 6
 
4 × 3 = 12 
4. 
Berilgan amallarni hisoblaymiz va yozamiz. 
16 ÷ 4 = 4
12 ÷ 3 = 4
10 ÷ 5 = 2
16 ÷ 8 = 2
12 ÷ 6 = 2
10 ÷ 10 = 1 
32 ÷ 4 = 8
24 ÷ 3 = 8
40 ÷ 5 = 8
32 ÷ 8 = 4 
24 ÷ 6 = 4
40 ÷ 10 = 4
5. 
O‘quvchilarga yo‘llanma be-
ramiz. Shakllarni chizib, bo‘yaymiz 
va yuzini hisoblaymiz. Har bir shakl-
ning ustunlar sonini qatorlar soniga 
ko‘paytiramiz.
A) 3 × 4 = 12 
B) 4 × 5 = 20 
C) 2 × 5 = 10
Qo‘shimcha topshiriq.
Darslikning 186-betidagi 6-top-
shiriq tavsiya etiladi. 
115
Katakli daftarga chizilgan 
shakllar yuzi
25-dars
2 × 3 =
3 × 2 =
3 × 4 =
4 × 3 =
4.
Hisoblaymiz.
2.
To‘g‘ri to‘rtburchaklar
nechta katakdan
iborat? Sa naymiz 
va yozamiz.
3. 
To‘g‘ri to‘rt bur chak yuzini quyidagicha hisoblash 
ham mumkin:
5. 
Shakllarni chizib, 
bo‘yaymiz va yuzini 
hisoblaymiz. 
 
1.
Shakllarni kataklarni sanash orqali chizamiz va 
bo‘yaymiz.
To‘g‘ri to‘rtburchakni tashkil qilgan 
kataklar soni uning yuzini ifodalaydi. 
÷
4
8
16
4
2
32
÷
3
6
12
4
2
24
÷
5
10
10
2
1
40
@edurtm_uz

---

A
b
D
105
26-DARS: 
KATAKLI DAFTARGA CHIZILGAN SHAKLLAR YUZI
Maqsad:
katakli daftarga chizilgan to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzini katak
-
lar sonini sanab aniqlaydi.
1. 
Mavzu bo‘yicha tushuncha beramiz. Rasmda berilgan geometrik shakl-
lar nomini aytamiz. Keyin ularda bo‘yalgan shakl kataklarini sanaymiz va 
to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzini topamiz. 
Birinchi to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzi 27 ga teng.
Ikkinchi to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzi 25 ga teng.
Uchinchi to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzi 16 ga teng.
2. 
Berilgan amallarni hisoblaymiz va yozamiz. 
4 × 7 – 16 = 12
 
56 ÷ 7 + 8 = 16
 
24 ÷ 6 – 4 = 0
 
8 × 5 + 20 = 60
8 × 8 – 49 = 15
 
70 ÷ 7 – 9 = 1
3. 
Kim chaqqon? Ajratilgan joylarning yuzini kataklarni sanab topamiz va 
jadvalni to‘ldiramiz. 
1. Hovlidagi bog‘ 50 ta katak.
2. Mexmonxona 18 ta katak.
3. Yo‘lak 8 ta katak.
4. Oshxona 16 ta katak.
5. Yotoqxona 8 ta katak.
Jami 100 katak.