Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

5. 
1-topshiriqda qo‘llangan 
amal larni aytamiz. Sonlarni xona 
qo‘shiluvchilari yig‘indisi ko‘rinishi-
da yozamiz. 
22 = 20 + 2 
76 = 70 + 6
83 = 80 + 3 
45 = 40 + 5
79 = 70 + 9 
92 = 90 + 2
@edurtm_uz

---

A
b
D
18
18
4.
3 ta sariq koptokcha massasi nechta qizil koptok-
cha massasiga teng?
39 + 1
67 + 3 
82 + 8 
71 + 9 
66 + 4 
45 + 5
5. 
Hisoblaymiz.
2.
Hisoblaymiz.
62 + 8 = 74 + 6 = 81 + 9 = 37 + 3 = 
2
3. 
Shaklda nechta 
uchburchak bor? 
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari 
6-dars
1. 
Hisoblash qanday bajarilgan?
?
o‘nlik
birlik
+
2
5
5
o‘nlik
birlik
o‘nlik
birlik
+
2
5
5
0
0
+
2
1
1
3
5
5
17
2.
Namuna asosida mos sonlarni yozamiz.
Namuna:
64 = 60 + 4
4.
Tenglik to‘g‘ri bo‘lishi uchun yana nechta qush kerak?
3.
Bo‘sh joylarga qanday shakllar mos?
?
5. 
Sonlarni xona qo‘shiluvchilari yig‘indisi ko‘rinishida 
yozamiz.
22 = + 
45 = + 
76 = + 
79 = + 
83 = 
+ 
92 = + 
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari 
5-dars
1. 
Hisoblash qanday bajarilgan?
35 + 5 =
5 + 5 =
10 + 30 = 
30 5
18
4.
3 ta sariq koptokcha massasi nechta qizil koptok-
cha massasiga teng?
39 + 1
67 + 3 
82 + 8 
71 + 9 
66 + 4 
45 + 5
5. 
Hisoblaymiz.
2.
Hisoblaymiz.
62 + 8 = 74 + 6 = 81 + 9 = 37 + 3 = 
2
3. 
Shaklda nechta 
uchburchak bor? 
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari 
6-dars
1. 
Hisoblash qanday bajarilgan?
?
o‘nlik
birlik
+
2
5
5
o‘nlik
birlik
o‘nlik
birlik
+
2
5
5
0
0
+
2
1
1
3
5
5
5-DARS: 
100 ICHIDA SONLARNI XONADAN
O‘TIB QO‘SHISH USULLARI
Maqsad:
100 ichida sonlarni xonadan o‘tib qo‘shishni biladi (35 + 5 kabi 
misollar).
1. 
Birinchi va ikkinchi qo‘shiluvchilarning birliklariga birliklarni qo‘shamiz:
5 + 5 = 10. 
Natija 10 soni 1 ta o‘nlikka teng. Birinchi qo‘shiluvchining 3 ta o‘nligiga 
birliklar yig‘indisi 1 ta birlikni qo‘shamiz. Natija 4 ta o‘nlikka teng. 4 ta o‘nlik 
40 ga teng.
2. 
Birliklar yig‘indisiga o‘nlikni qo‘shamiz. 
3. 
Shaklda nechta uchburchak bor? Bu topshiriqni osongina hal qilish 
uchun uchburchaklarni har xil ranglarga bo‘yash topshirig‘ini beramiz. O‘z 
o‘zidan uchburchaklar soni kelib chiqadi. Qaysi rangdagi uchburchaklar bir-
galikda yana uchburchak shaklini hosil qilgan? Yashil va pushti rangda uch
-
burchaklar hamda qizil va ko‘k rangdagi uchburchaklar ham uchburchaklar 
sonini beradi. 
4. 
3 ta sariq koptokcha massasi 
nechta qizil koptokcha massasiga 
teng? Bitta sariq koptokcha massasi 
2 ta qizil koptokcha massasiga teng. 
Ikkitalab sanab topamiz: 2, 4, 6. De
-
mak, uchta sariq koptokcha massasi 
6 ta qizil koptokcha (2 + 2 + 2) mas
-
sasiga teng.
5. 
Eslaymiz: dastlab birliklar 
yig‘indisini topamiz. Natija – hosil 
bo‘lgan o‘nlikka o‘nliklarni qo‘sha-
miz.