Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

15 + 5 + 5 = 25.
Javob: uchta idishda jami 25 ki
-
logramm asal bor. 
5. 
1-misol. Berilgan sonlardan 
shunday sonni tanlash kerakki, na-
tijada 42 soni va tanlangan sonning 
yig‘indisi 69 sonidan katta bo‘lsin. 
Masalan, berilgan birinchi son 21, 26, 
27 soni bo‘lishi mumkin emas. Chun
-
ki bu sonlarni 42 ga qo‘shganimizda 
69 sonidan kichik yoki unga teng 
bo‘ladi. 36, 42, 51 sonlari va 42 ning 
yig‘indisi 63 dan katta son bo‘ladi. 
2-misol ham shu tartibda yechiladi.
@edurtm_uz

---

A
b
D
24
24
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari
11-dars
1. 
Hisoblashlar qanday bajarilgan?
4. 
Qovun, tarvuz va tarozi toshi 
birgalikda 22 kg. Tarvuz 11 kg, 
qovun 9 kg bo‘lsa, tarozidagi 
toshning massasini topamiz.
2.
Hisoblaymiz.
45
+ 15
67
+ 23
82
+ 18
79
+ 21
3.
Geometrik shakllar nechtadan?
?
1
5.
Hisoblaymiz.
20
+ 60
64
+ 16
35
+ 35
28
+ 72
42
+ 18
11
+ 89
o‘nlik
birlik
+
2 1
1
1
9
o‘nlik
birlik
o‘nlik
birlik
+
2
1
9
0
0
+
2
1
1
4
1
9
1
11-DARS: 
100 ICHIDA SONLARNI XONADAN 
O‘TIB QO‘SHISH USULLARI
Maqsad:
100 ichida xonadan o‘tib, ikki xonali songa ikki xonali sonni 
qo‘shishni (21 + 19 ko‘rinishidagi) biladi.
1. 
Ikki xonali sonni ikki xonali songa xonadan o‘tib, ustun shaklida 
qo‘shishda dastlab misolni ustun shaklida yozamiz. Bunda birinchi qo‘shiluv-
chining birliklar xonasi tagiga ikkinchi qo‘shiluvchining birliklari soni, birinchi 
qo‘shiluvchining o‘nliklar xonasi tagiga ikkinchi qo‘shiluvchining o‘nliklari 
soni yoziladi. 
Birliklarga birliklarni qo‘shamiz: 1 ta birlikka 9 ta birlikni qo‘shamiz. Natija 
10 ta birlik. 10 ta birlik 1 ta o‘nlikka teng. 1 ta o‘nlikni o‘nliklar xonasiga o‘tkaza-
miz. Birliklar soni 0 ta. Demak, birliklar xonasiga 0 sonini yozamiz. 
1-qo‘shiluvchida 2 ta o‘nlik, 2-qo‘shiluvchida 1 ta o‘nlik va birliklar yig‘indisi 
1 ta o‘nlik. Jami 4 ta o‘nlik. Demak, o‘nliklar xonasiga 4 ta o‘nlik sonini yoza
-
miz. O‘qiymiz: 21 va 19 sonlarining yig‘indisi 40 soniga teng. 
Modellarda ko‘k rangli kubikchalar o‘nliklar sonini, qizil rangli kubikchalar 
birliklar sonini ifodalaydi.