Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

20 – 10 = 10.
Olcha 10 ga teng. 
Bundan:
 6 + 10 + 10 = 26.
1-rasmdagi 3-, 4-misollarda olcha
-
lar bir xil miqdorda bo‘lgani sababli 
umumiy olchalar nazarda tutiladi.
2-misol yechimida ham shu tar-
tibga amal qilinadi. 
5. 
Ifodalar tuzamiz va qiymatlari
-
ni topamiz.
5 + 61 = 66
52 + 9 = 61
98 + 2 = 100 
9 + 83 = 92
@edurtm_uz

---

A
b
D
21
20
3.
Iroda “Matematik bellashuv” da 
14 ta misol va 8 ta masala yechdi. 
Ulardan ikkitasini yechishda xatoga 
yo‘l qo‘ygan bo‘lsa, u nechta top-
shiriqni to‘g‘ri bajargan? 
2.
Hisoblaymiz.
28 + 3 71 + 9 54 + 7 69 + 4 87 + 7
÷
÷
×
×
×
×
+
−
14
2
8
?
?
4.
Mevalar o‘rnidagi mos sonlarni topamiz va natijalarni 
hisoblaymiz.
66
?
?
?
5
52
98
9
61
9
2
83
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari 
8-dars
1.
1 ta sariq koptokcha 
massasi nechta qizil 
koptok cha massasiga 
teng?
+
= 12
= 16
= 20
+
+
+
+
= ?
3 +
+
–
= 7
= 15 –
= 1 +
= ?
+
= 12
= 16
= 20
+
+
+
+
= ?
3 +
+
–
= 7
= 15 –
= 1 +
= ?
5.
Yig‘indilarni topamiz.
?
21
2. 
27 ga 8 ni qo‘shamiz:
3.
Hisoblaymiz.
27
+ 3
48
+ 9
58
+ 4
64
+ 7
67
+ 5
4.
Jami yo‘lovchilar nechta?
.
o‘nlik
birlik
o‘nlik birlik
27 + 8 = 35
2
7 birlik + 8 birlik = 15 birlik
1 o‘nlik + 2 o‘nlik = 3 o‘nlik
1 o‘nlikni o‘nliklar 
xonasiga ko‘chiramiz
+
7
8
o‘nlik birlik
2
1
+
7
8
15
o‘nlik birlik
2
+
7
8
5
3
1
21 nafar
23 nafar
22 nafar
5.
Varaqni buk lash orqali 
simmetriya o‘qini ko‘r sa-
tamiz.
67
+ 3
45
+ 5
82
+ 8
79
+ 1
90
+ 10
6. 
Hisoblaymiz.
8-DARS: 
100 ICHIDA SONLARNI XONADAN
O‘TIB QO‘SHISH USULLARI
Maqsad:
100 ichida sonlarni xonadan o‘tib qo‘shishni biladi (27 + 8 kabi 
misollar).
1. 
1) Ushbu topshiriqdagi 1-taroziga qaraymiz. 2 ta sariq koptokcha massa
-
si 4 ta qizil koptokcha massasiga teng. 1 ta sariq koptokcha massasi nechta 
qizil koptokcha massasiga teng ekanini topish uchun 4 ta qizil koptokcha 
massasini teng taqsimlab chiqamiz. Agar har bir sariq koptokcha bittadan 
qizil koptokcha massasiga teng desak, unda yana ikkita qizil koptokchalar 
qoladi. Demak, har bir sariq koptokcha massasi ikkitadan qizil koptokcha 
massasiga teng. 
2. 
27 soniga 8 sonini qo‘shamiz.
Misolni ustun shaklida yozamiz. Bunda birinchi qo‘shiluvchining birliklar 
xonasi tagiga ikkinchi qo‘shiluvchining birliklari soni yoziladi. Birliklarni qo‘-
shamiz: 7 birlik + 8 birlik = 15 birlik. 
15 birlik bu 1 ta o‘nlik va 5 ta birlikka teng. 5 ta birlik birliklar xonasi tagiga 
yoziladi. 1 ta o‘nlikni birinchi qo‘shiluvchining o‘nligiga qo‘shamiz va natijani 
o‘nliklar xonasiga yozamiz. 
3. 
O‘quvchilardan 2-topshiriq kabi ishlashlari va masalani tushuntirib be-
rishlarini so‘raymiz. Yig‘indilarni topamiz. Eng kichik yig‘indi necha? Eng kat
-
ta yig‘indi-chi?
4. 
O‘quvchilar Respublika bolalar 
kutubxonasiga ekskursiya uyush-
tirishdi. Ular 3 ta avtobusda borishdi. 
Agar birinchi avtobusda 21 nafar, ik
-
kinchi avtobusda 23 nafar, uchinchi 
avtobusda 22 nafar o‘quvchi bo‘lsa, 
jami nechta o‘quvchi ekskursiyaga 
borgan? 
Yechish: