Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

1) 65 – 16 = 49
2) 37 – 19 = 18
@edurtm_uz

---

A
b
D
38
7-DARS: 
100 ICHIDA SONLARNI XONADAN
O‘TIB AYIRISH USULLARI
Maqsad:
100 ichida sonlarni xonadan o‘tib ayirishni (40 – 15 ko‘rinishida
-
gi) biladi. 
39
4.
Hisoblaymiz.
5.
Chizma yordamida ifoda tuzamiz va qiymatini 
to pamiz.
÷
÷
×
×
×
×
−
−
50
23
17
?
?
÷
÷
×
×
×
×
+
+
45
40
15
?
?
40
40
30
20
16
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib ayirish usullari
7-dars
1. 
Hisoblashni tushuntiramiz. 
4
 
0
− 
1
 
5
 
o‘nlik
o‘nlik
o‘nlik
o‘nlik
birlik
birlik
birlik
birlik
3
10
4
 
0
− 
1
 
5
 
3
10
4
 
0
− 
1
 
5
 5
3
10
4
 
0
− 
1
 
5
2
 5
2.
Hisoblaymiz.
40
− 27
50
− 44
60
− 37
60
− 42
80
− 51
90
− 64
40
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib ayirish usullari
8-dars
1. 
Hisoblashlarni tushuntiramiz.
40 tup ko‘chat
23 tup olxo‘ri
? tup nok
4. 
Nechta olma qoldi? 
Bor edi
Olib ketildi
Qoldi
51 ta
? ta
5.
Maktab bog‘iga necha tup nok ko‘chati o‘tqazildi?
31 − 12 = 
31 − 10 = 
− 2 = 
10
2
3.
Shakllarni rangi va o‘lchamiga ko‘ra ajratib, jadvalni 
to‘ldiramiz.
Yashil
Qizil
Siyohrang
Jami
Katta
Kichik
Jami
40
−
1. 
Ikki xonali yaxlit sondan bir xonali sonni xonadan o‘tib, ustun shaklida 
ayirishda dastlab misolni ustun shaklida yozamiz. 
O‘nliklar xonasidan 1 ta o‘nlikni birliklar xonasiga o‘tkazamiz. 
1 o‘nlik 10 ta birlikka teng.
10 birlik + 0 birlik = 10 birlik.
10 birlik − 5 birlik = 5 birlik.
5 birlikni ayirmaning birliklar xonasiga yozamiz. Kamayuvchining o‘nliklar 
xonasida 3 ta o‘nlik qolgan. 3 ta o‘nlikdan 1 ta o‘nlikni ayirsak, 2 ta o‘nlik qoladi: 
3 o‘nlik – 1 o‘nlik = 2 o‘nlik. 2 o‘nlik ayirmaning o‘nliklar xonasiga yoziladi. 
2. 
Hisoblaymiz. 
O‘qituvchi o‘quvchilar topshiriqni bajarayotganda quyida
-
gilarga e’tibor qaratadi: amallarning tarkibiy qismlarii to‘g‘ri aytilishi va yozi
-
lishiga. Tushuntirishni 1-topshiriq singari bajaramiz. 
3. 
1-bob 16-darsning 4-topshirig‘ida berilgan usulni tanlaymiz.
1) Yashil rangli katta kvadratlar soni: 3 ta. 
2) Yashil rangli kichik kvadratlar soni: 4 ta. 
3) Yashil rangli jami kvadratlar soni: 7 ta. 
4) Qizil rangli katta kvadratlar soni: 2 ta. 
4. 
Bog‘da 51 ta olma to‘kilib yot
-
gan edi. 1-tipratikan 5 tasini, 2-tiprati
-
kan 4 tasini olib ketdi. Bog‘da nechta 
to‘kilgan olma qoldi?
Yechish:
1-usul: