D 40 10-DARS: 100 ICHIDA SONLARNI XONADAN O‘TIB AYIRISH USULLARI 43
100 ichida sonlarni xonadan o‘tib ayirish usullari 10-dars 1. Rasm yordamida hisoblashni tushuntiramiz.
100 − 35 =
100 − 30 =
− 5 =
30
5
2. Ifodalar tuzamiz va qiymatini topamiz.
100 va 10 ning ayirmasi; 46 va 54 ning yig‘indisi;
100 va 19 ning ayirmasi; 65 va 19 ning yig‘indisi.
3. Shakllar qanday to‘plamlarga ajratilgan?
4. Stol yasash uchun 64 ta mix sarflangan bo‘lsa,
stul uchun qancha mix sarflangan?
64 ta
stol
stul
? ta
100 ta
100 − 41
100 − 55
100 − 77
100 − 100
81 + 19
67 + 33
85 + 13
91 + 9
5. Hisoblaymiz.
Maqsad: 100 ichida sonlarni xonadan o‘tib ayirishni (100 – 35 ko‘rinishi
-
dagi) biladi.
1. 100 soni bilan 35 sonining ayirmasini topamiz. 35 soni 3 ta o‘nlik va 5 ta
birlikdan iborat. Dastlab 100 sonidan 30 sonini ayiramiz:
100 – 30 = 70. Keyin natijadan 5 ta birlikni ayiramiz:
70 – 5 = 65. Amaliy ish. Ushbu modelni legolar yordamida yasaymiz va hisoblaymiz.
2. Matematik diktant. Ifodalar tuzamiz va qiymatini topamiz.
100 va 10 ning ayirmasi:
100 – 10 = 90. 100 va 19 ning ayirmasi:
100 – 19 = 81. 46 va 54 ning yig‘indisi:
46 + 54 = 100. 65 va 19 ning yig‘indisi:
65 + 19 = 84. 3. Shakliga ko‘ra to‘plamlarga ajratilgan.
1-to‘plam: doiralar
2-to‘plam: uchburchaklar
3-to‘plam: to‘rtburchaklar
4-to‘plam: yashil rangli shakllar
5-to‘plam: qizil rangli shakllar
6-to‘plam: ko‘k rangli shakllar
4. Stol yasash uchun 64 ta mix sarflangan bo‘lsa, stul uchun qancha mix
sarflangan?
Chizmaga qaraymiz. Jami nech-
ta mix sarflangan? 100 ta.
Stol yasash uchun nechta mix
sarflangan? 64 ta.
Stul yasash uchun qancha mix
sarflangan? Noma’lum.
Demak, stol va stul yasash uchun
birgalikda 100 ta mix sarflangan
bo‘lib, stul yasash uchun qancha
mix sarflanganini topamiz.
Buning uchun jami sarflangan
mixlar sonidan stol yasash uchun
sarflangan mixlar sonini ayiramiz:
100 – 64 = 36. Ifodadagi har bir son nimani ifo
-
dalayapti?
100 – jami mixlar soni;
64 – stol uchun sarflangan mixlar
soni;
36 – stul uchun sarflangan mixlar
soni.
@edurtm_uz
