Мавзу 1: пeдaгoгикaнинг умумий асослари

Jismoniy tarbiya o‘qituvchisining obro‘-e’tibori (avtoriteti) Pedagogi faoliyatning muvaffaqiyatli kechishida o‘qituvchining obro‘-e’tibori katta o‘rin tutadi. O‘quvchilar orasida obro‘-e’tiborga ega bo‘lgan o‘qituvchi kuchli tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatadi. Chunki obro‘-e’tiborga ko‘proq ishonadilar va unga taqlid qiladilar. Biroq obro‘-e’tibor o‘qituvchining faoliyati jarayonida paydo bo‘ladi, shuning uchun u o‘qituvchi mahoratining birlamchi komponenti emas, balki ikkilamchi komponenti hisoblanadi. Obro‘-e’tiborli kishi deb ma’lum bir hayot sohasi va faoliyatigda unung fikri bilan hisoblashishadigan, unga taqlid qilishga intilishadi, unga u yoki bu masalalar yechimini ishonib topshiradigan kishi hisoblanadi.
Jismoniy tarbiya o‘qituvchisining obro‘-e’tibori quyidagi komponentlaridan iborat:

• 
  jismoniy tarbiya va sport sohasidagi professional insonning obro‘-e’tibori shu sohadagi bilim va malakasi, hamda o‘qituvchining sport razryadiga bog‘liq;
  
• 
  Yosh obro‘-e’tiborni – o‘qituvchi o‘quvchilarga ko‘z o‘ngida yoshi katta, tajribali inson bo‘lib ko‘rinadi;
  
• 
  Lavozim obro‘-e’tibori ya’ni o‘qituvchining barcha huquq va majburiyatlari bilan pedagog sifatidagi statusi (o‘rni);
  
• 
  Ma’naviy obro‘-e’tiborining yo‘qligi jismoniy tarbiya o‘qituvchisining boshqa barcha obro‘-e’tibori komponentlarini yo‘qqa chiqarishi mumkin;
  
• 
  Bosish, engish obro‘-etibori (avtoriteti) o‘quvchilarning o‘qituvchidan qo‘rqishiga asoslanadi (bunday o‘qituvchilar o‘quvchilar idroki itoatkorlikni qabul qila olmasligini unutib qo‘yadilar);
  
• 
  Oraliqni ushlash obro‘-etibori o‘qituvchining o‘quvchilar bilan kamroq muloqotda bo‘lishini bildiradi;
  
• 
  Do‘stlik obro‘-e’tibori o‘qituvchi o‘quvchilarga o‘ziga do‘st-sinfdoshga muomala qilgandek ruxsat bergan holda paydo bo‘ladi;
  
• 
  Man-manlik obro‘-e`tibori (avtoriteti) maqtanchoqlik o‘z qadr-qimmati va o‘tmishdagi xizmatlarini ta’kidlashga asoslanadi (masalan, o‘qituvchi musobaqalarda qatnashib, yutuqli o‘rinlarni egallagan bo‘lsa va h.k.);
  
• 
  Mehribonlik obro‘-etibori (avtoriteti) ko‘pincha o‘qituvchining ko‘ngilchangligida ko‘rinadi (masalan, o‘qituvchi dasturdagi materialni o‘tish o‘rniga o‘quvchilarga boshqa ishlar bilan shug‘ullanishga ruxsat beradi, yoki ularga ko‘tarib baho qo‘yadi);
  
• 
  Rezonerlik obro‘-e’tibori o‘qituvchi o‘quvchilarni o‘zi tushunmaydigan masalalarga o‘rgatadi;
  
• 
  Pedantizm obro‘-e’tibori o‘qituvchining ongli intizomga rioya qilishidan emas, balki byurokraktik (qog‘ozboz) rahbarligidan qonun-qoidalarga so‘zsiz rioya qilishida ifodalanadi;
  
• 
  Soxta obro‘-e’tibor o‘qituvchi tomonidan biror bir maqsadni ko‘zlamay ham tashkil qilinishi mumkin. Lekin har qanday holatda ham u o‘quvchilarning ta’lim va tarbiyasiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi;
  

O‘qituvchining imkoniyatlari ko‘p. Ular bilim-malaka, xususiyatlar shaklida amalga oshirilishi, sabablar asosida kuchaytirilishi mumkin. Shu sababli professional mahoratga erishish yo‘llari ham turlicha bo‘ladi. Lekin jismoniy tarbiya o‘qituvchisining pedagogik mahoratining barcha komponentlaridan savodli va biror maqsadga yo‘naltirilgan holda foydalanish pedagogik jarayonga rahbarlik qilishda yordam beradi.