Fe’liy jumlaning egasi vazifasida keluvchi jumla. ﺧﺒﺮﺍ ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ
Gapning kesimi vazifasida keluvchi jumla. ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ ﻣﻔﻌﻮﻻ ﺑﻪ. To‘ldiruvchi vazifasida keluvchi jumla. ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ ﺧﺒﺮﺍ ﻷﻓﻌﺎﻝ ﺍﻟﻣﻘﺎﺭﺑﺔ ﻭ ﺃﻓﻌﺎﻝ ﺍﻟﺸﺮﻭﻉ
ﺍﻟﻣﻘﺎﺭﺑﺔ ﻭ ﺃﻓﻌﺎﻝ ﺍﻟﺸﺮﻭﻉ ﺃﻓﻌﺎﻞ larning kesimi vazifasida keluvchi jumla. ﺍﻟﺟﻤﻞ ﺍﻟﺘﻰ ﺗﻗﻮﻢ ﻣﻗﺎﻢ ﺍﻟﻌﻧﺎﺻﺮ ﺍﻟﻤﺘﻣﻣﺔ
“Ikkinchi darajali bo‘lak vazifasida keluvchi jumlalar” ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ ﻧﻌﺘﺎ. . ﺣﺎﻻ ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ
Hol vazifasida keluvchi jumla. ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻤﻀﺎﻓﺔ. Moslashmagan to’ldiruvchi vazifasida keluvchi jumla. ﺍﻟﺟﻤﻞ ﺍﻟﺘﻰ ﺗﻗﻮﻢ ﻣﻗﺎﻢ ﺍﻟﻌﻧﺎﺻﺮﺍﻷﺻﻟﻴﺔ ﺍﻭ ﺍﻟﻤﺘﻣﻣﺔ
“Bosh va ikkinchi darajali bo‘lak vazifasida keluvchi jumlalar”vazifasida keluvchi jumla. ﺍﻟﻤﻮﺻﻮﻟﺔ ﺍﻟﺟﻤﻠﺔ
ﺍﻟﻤﺳﺘﺜﻧﻰ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ
ﺍﻟﻤﺳﺘﺜﻧﻰ vazifasida keluvchi jumla ﺍﻟﺟﻤﻠﺔ ﺍﻟﻤﺴﺒﻮﻗﺔ ﺑﺣﺮﻑ ﺟﺭ
ﺍﻟﺟﻤﻞ ﺍﻟﻤﺘﻼﺯﻣﺔ
“Bir-biridan ajralmaydigan jumlalar” ﺍﻟﺟﻤﻟﺔ ﺍﻟﺸﺮﻁﻴﺔ
shart ergash gapli qo‘shma gap ﻣﻌﺎﻧﻰ ﺍﻟﺟﻤﻟﺔ ﺍﻟﺸﺮﻁﻴﺔ
ﺍﻟﺟﻤﻟﺔ ﺍﻟﺸﺮﻁﻴﺔ ﺍﻟﻇﺮﻓﻴﺔ ﻭ ﺍﻟﺟﻤﻟﺔ ﺍﻟﻇﺮﻓﻴﺔ
ﺍﻟﺠﻤﻞ اﻻعتراضية ﻭالتفسيرية
“Al-i’tirodiy va al-tafsiriy jumlalar” الجملة الإعتراضية
الجملة التفسيرية
جواﺑﺎ ﻟلقسم ﺍﻟﺟﻣﻠﺔ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﺔ ﻭ الجملة التفسيرية
ﺒﻜﻳﺗﺮ ﺍﻠﻮﻫﺐ ﻋﺒﺩ “ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻧﺤﻭ ” kitobida arab tilidagi jumlalar ikki turga الجملة البسيطة sodda gaplar va المركبة الجملة murakkab gaplarga ajratilgan. Arab va o‘zbek tillaridagi sodda gaplar o‘rtasida katta farqni ko‘rishimiz mumkin.
Arab tilidagi الجملة البسيطة ya’ni sodda gaplardagi har bir bosh va ikkinchi darajali bo‘lak faqat bitta so‘zdan iborat bo‘ladi.
Sodda gaplar o‘z navbatida ikki turga bo‘linib, ular ﺍﻻﺴﻣﻴﺔ الجملة ot kesimli gap va الجملة الفعلية fe‘l kesimli gap deb nomlanadi. O‘zbek tilida esa sodda gaplar sodda yig‘iq, sodda yoyiq gaplarga bo‘linadi.
Ism so‘z turkumi bilan boshlanib, kesimi ism bilan ifodalangan gap ismiy jumla deyiladi. Ismiy jumlada kesim vazifasida ot, sifat, son, yoki olmosh kabi ismlardan biri keladi. Ismiy jumlaning egasi المبتدأ kesimi esa الخبر deb nomlanadi. 10Masalan:
