Mavzu: bolalarning predmetlar shakli va geometrik



Yüklə 0,49 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/10
tarix14.06.2023
ölçüsü0,49 Mb.
#129952
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
BOLALARNING PREDMETLAR SHAKLI VA GEOMETRIK FIGURALARNI IDROK QILISHNING

Kurs ishining ob’yekti. Bolalarning predmetlar shakli va geometrik 
figuralarni idrok qilish. 
Kurs ishining predmeti. Bolalarning predmetlar shakli va geometrik 
figuralarni idrok qilish usullari va bu jarayondagi foydalaniladigan texnologiyalar. 
Kurs ishining vazifalari.
- Geometrik shakllarni ajratish va chaqirish; 
2
O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoevning 15-iyun kuni Toshkentda bo’lib 
o’tgan “Ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, muqaddas dinimizning sofligini asrash - davr talabi” 
mavzusiga bag’ishlangan anjumanda so’zlagan nutqidan. 



- Guruh raqamlari turli xil belgilar (burchakli va yumaloq bo‘lgan hajmli 
tekislik)ni farqlash; 
- Narsalarni shaklda taqqoslash, shaklning boshqa fazilatlari, belgilaridan 
bog‘liqligini tushunish; 
- Geometrik shakllar (tomonlar, burchaklar, uchlari, asoslar, yon yuzasi 
elementlarining elementlarini ko‘rsatish; 
Kurs ishining tuzilishi. Bolalarning predmetlar shakli va geometrik 
figuralarni idrok qilishning o‘ziga xos xususiyatlari, mavzuga kirish, asosiy 
qismni o‘z ichiga oluvchi 2 ta bob, 4 ta paragrf, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar 
ro‘yxati va ilovalardan iborat. Umumiy qismda 40 betni tashkil qiladi. 
 
 
 
 



I Bob. Maktabgacha yoshdagi bolalarning matematik tafakkurini 
rivojlantirishning nazariy asoslari 
1.1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning matematik tafakkurini 
rivojlantirish 
Ma’lumki go‘dak shisha shakliga ko‘ra u sut ichganini taniydi va hayotning 
birinchi yilining so‘nggi oylarida ba’zi narsalarni boshqalardan ajratish va orqa 
tomondan raqamni ajratib ko‘rsatish istagi aniq namoyon bo‘ladi. Ob’ektning 
konturi - bu umumiy boshlanish, bu vizual va sensorli idrok uchun boshlang‘ich 
nuqtadir. Shu bilan birga, shaklni idrok etishda va yaxlit imidjni shakllantirishda 
konturning o‘rni to‘g‘risida savol yanada rivojlanishni talab qiladi
3

Ob’ekt shaklini birlamchi o‘zlashtirish u bilan harakatlarda amalga oshiriladi. 
Ob’ektning shakli, shunga o‘xshash tarzda, ob’ektdan alohida qabul qilinmaydi, bu 
uning ajralmas xususiyati. Ob’ekt konturini kuzatib borishning o‘ziga xos vizual 
reaktsiyalari hayotning ikkinchi yilining oxirida paydo bo‘ladi va amaliy harakatlar 
oldidan boshlanadi. 
Turli bosqichlarda predmetli bolalarning harakatlari har xil. Bolalar birinchi 
navbatda ob’ektni qo‘llari bilan ushlashga moyil bo‘lib, uni boshqarishni 
boshlaydilar. 2,5 yoshli bolalar harakat qilishdan oldin, ular vizual va taktil-motor 
o‘zlarini narsalar bilan batafsil tanishtirishadi. Amaliy harakatlarning ahamiyati 
asosiy bo‘lib qolmoqda. Demak, ikki yashar bolalarda sezgi harakatlarini 
rivojlantirishga rahbarlik qilish zarurligi kelib chiqadi. Pedagogik etakchilikka 
qarab, bolalarning idrok harakatlarining tabiati asta-sekin bilim darajasiga etadi. 
Bola narsaning turli xil xususiyatlari, shu jumladan shakli bilan qiziqishni boshlaydi. 
Biroq, u uzoq vaqt davomida u yoki bu xususiyatni, shu jumladan turli xil 
narsalarning shaklini ajratib va umumlashtira olmadi. 
Ob’ekt shaklini sezgir idrok qilish nafaqat shakllarni, uning boshqa 
xususiyatlari bilan bir qatorda ko‘rishga, tan olishga, balki shaklni narsadan 
3
Mirziyoyev SH.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining 
kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. –T.: “O‘zbekiston”. – 2017. 



mavhumlashtirishga, uni boshqa narsalarda ham ko‘rishga qodir bo‘lishga qaratilgan 
bo‘lishi kerak. Ob’ektlarning shaklini va uni umumlashtirishni ushbu idrok etishga 
bolalar tomonidan geometrik figuralarning standartlarni bilishi yordam beradi. Shu 
sababli, sensorli rivojlanish vazifasi - bolaning turli xil narsalarning shaklini standart 
(u yoki bu geometrik shakl) ga muvofiq ravishda tanib olish qobiliyatini 
shakllantirish. 
Eksperimental ma’lumotlar shuni ko‘rsatdiki, 3-4 oylik bolalar geometrik 
shakllarni farqlash qobiliyatiga ega. Yangi raqamga e’tibor qaratish buning dalilidir. 
Allaqachon ikkinchi yil hayot, bolalar quyidagi juftliklardan figurani erkin 
tanlaydilar: kvadrat va yarim doira, to‘rtburchak va uchburchak. Ammo bolalar faqat 
to‘rtburchak va kvadrat, kvadrat va uchburchakni farqlay oladilar. 2,5 yildan keyin... 
Keyinchalik murakkab shakllar namunasi bo‘yicha tanlovni navbatma-navbat qilish 
mumkin 4-5 yosh, va murakkab raqamni ko‘paytirish alohida bolalar tomonidan 
amalga oshiriladi hayotning beshinchi va oltinchi yili. 
Dastlab, bolalar o‘zlariga noma’lum bo‘lgan geometrik shakllarni oddiy 
narsalar deb qabul qilishadi va ularni ushbu ob’ektlarning nomlari bilan 
chaqirishadi: 
Shiling - stakan, ustun bilan, 
Oval - moyak, 
Uchburchak - yelkan yoki tom, 
To‘rtburchak - oyna va boshqalar. 
Kattalarning o‘qitish ta’siri ostida geometrik shakllarni idrok etish asta-sekin 
tiklanadi. Bolalar endi ularni narsalar bilan aniqlamaydilar, faqat taqqoslashadi: 
silindr stakanga o‘xshaydi, uchburchak tomga o‘xshaydi va hokazo. Va nihoyat, 
geometrik raqamlar bolalar tomonidan standartlar sifatida qabul qilinmoqda, 
ularning yordami bilan ob’ektning tuzilishi, uning shakli va kattaligi nafaqat ma’lum 
bir shaklni ko‘rish bilan idrok etish jarayonida, balki uni so‘z bilan ko‘rish va 
belgilash nazorati ostida his qilish orqali faol teginish orqali ham amalga oshiriladi. 
Barcha analizatorlarning birgalikdagi ishi ob’ektlar shaklini aniqroq idrok 
etishga yordam beradi. Ob’ektni yaxshiroq bilish uchun bolalar uni qo‘llari bilan 



teginishga, uni olishga, burilishga moyil; bundan tashqari, ko‘rish va his qilish idrok 
etilayotgan ob’ektning shakli va qurilishiga qarab farq qiladi. Shuning uchun 
ob’ektni idrok etishda va uning shaklini aniqlashda vizual va motor-taktil 
analizatorlari tomonidan bir vaqtning o‘zida amalga oshiriladigan imtihon, so‘ngra 
so‘z bilan belgilashda asosiy rol o‘ynaydi. Biroq, maktabgacha yoshdagi bolalarda 
juda ko‘p narsa bor past daraja buyumlar shaklini tekshirish; aksariyat hollarda ular 
ravon vizual idrok bilan cheklanib qolishadi va shu sababli o‘xshashlik jihatidan 
(tasvirlar va doira, to‘rtburchaklar va kvadrat, turli uchburchaklar) bir-biridan farq 
qilmaydilar. 
Bolalarning idrok etish faoliyatida taktil-motorli va vizual usullar asta-sekin 
shaklni tanib olishning asosiy usuliga aylanib bormoqda. Raqamlarni o‘rganish 
nafaqat ularning yaxlit idrokini ta’minlaydi, balki ularning xususiyatlarini (fe’l-
atvori, chiziqlar yo‘nalishlari va ularning kombinatsiyalari, shakllangan burchaklar 
va tepaliklar) his qilishingizga imkon beradi, bola har qanday figurada tasvirni 
umuman va uning hissiy jihatdan ta’kidlashni o‘rganadi qismlar. Bu bolaning 
diqqatini figurani mazmunli tahlil qilishga yanada ko‘proq yo‘naltirishga imkon 
beradi, undagi tarkibiy elementlarni (yon tomonlar, burchaklar, tepalar) ataylab 
ta’kidlab o‘tadi. Bolalar ongli ravishda barqarorlik, beqarorlik va hokazo kabi 
xususiyatlarni, tepaliklar, burchaklar va boshqalarning qanday shakllanishini 
tushunishni boshlaydilar. O‘lchovli va tekis shakllarni taqqoslab, bolalar allaqachon 
ular orasida umumiylikni topmoqdalar ("Kubning kvadratlari bor", " Barda 
to‘rtburchaklar, silindrda doiralar va boshqalar bor. 
Shaklni ob’ekt shakli bilan taqqoslash bolalarga geometrik shakllar bilan 
nimani taqqoslash mumkinligini tushunishga yordam beradi. turli mavzular yoki 
ularning qismlari. Shunday qilib, asta-sekin geometrik raqam ob’ektlarning shaklini 
aniqlash uchun standartga aylanadi
4

O‘qitish bosqichlari: 
4
“Ilk qadam” Maktabgacha ta’lim muassasasining Davlat o‘quv dasturi. Toshkent – 2018 yil. 


10 
Birinchi bosqichning vazifasi 3-4 yoshdagi bolalarni o‘qitish - bu ob’ektlar 
shakli va geometrik shakllarni sezgir idrok etish. 
Ikkinchi bosqich 5-6 yoshdagi bolalarni o‘qitish geometrik shakllar 
to‘g‘risida tizimli bilimlarni shakllantirishga va ularning "geometrik fikrlash" 
boshlang‘ich texnikasi va usullarini rivojlantirishga bag‘ishlanishi kerak. 
"Geometrik fikrlash" ni orqaga qaytarish mumkin maktabgacha yosh... 
Rivojlanishda " geometrik bilim»Bolalar bir-biridan farq qiladi darajalar. 
Birinchi daraja bu raqam bolalar tomonidan bir butun sifatida qabul qilinishi 
bilan tavsiflanadi, bola undagi individual elementlarni qanday ajratishni hali 
bilmaydi, raqamlar orasidagi o‘xshashlik va farqlarni sezmaydi, ularning har birini 
alohida qabul qiladi
5

Ikkinchi darajada bola allaqachon rasmdagi elementlarni aniqlab, ular 
orasidagi va alohida raqamlar o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rnatadi, ammo u hali 
raqamlar orasidagi hamjamiyatdan xabardor emas. 
Uchinchi darajada bola raqamlarning xususiyatlari va tuzilishi o‘rtasidagi 
aloqalarni, xususiyatlarning o‘zi o‘rtasidagi aloqalarni o‘rnatishga qodir. Bir 
darajadan ikkinchisiga o‘tish o‘z-o‘zidan emas, odamning biologik rivojlanishiga 
parallel va yoshga bog‘liq. Bu ko‘proq yo‘nalishga o‘tishni tezlashtirishga yordam 
beradigan yo‘naltirilgan ta’lim ta’siri ostida amalga oshiriladi yuqori daraja... 
Kadrlar tayyorlashning etishmasligi rivojlanishga xalaqit beradi. Shu sababli, ta’lim 
geometrik shakllar haqidagi bilimlarni o‘zlashtirish bilan bog‘liq holda bolalar 
boshlang‘ich geometrik fikrlashni rivojlantiradigan tarzda tashkil etilishi kerak. 
Geometrik shakllarni bilish, ularning xususiyatlari va munosabatlari 
bolalarning ufq doirasini kengaytiradi, atrofdagi narsalarning shaklini aniqroq va 
ko‘p qirrali idrok etishga imkon beradi, bu ularning samarali faoliyatiga ijobiy ta’sir 
ko‘rsatadi (masalan, rasm chizish, modellashtirish). 
5
Bikbaеva N.U. va B. «Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda matеmatik tasavvurlarni rivojlantirish» T., 
«¤qituvchi» 1996 y. 


11 
Geometrik fikrlash va fazoviy tasavvurlarni rivojlantirishda figuralarni 
o‘zgartirish harakatlari (ikkita uchburchakdan kvadrat yasash yoki beshta 
tayoqchadan ikkita uchburchak qo‘shish) muhim ahamiyatga ega. 
Ushbu mashqlarning barchasi kosmik tasavvurlarni va bolalarning geometrik 
fikrlashining 
boshlanishini 
rivojlantiradi, 
ularni 
kuzatish, 
tahlil 
qilish, 
umumlashtirish, asosiy, muhimni ajratib ko‘rsatish qobiliyatini shakllantiradi va shu 
bilan birga maqsadga muvofiqlik, qat’iyatlilik kabi shaxsiy fazilatlarni tarbiyalaydi. 
Shunday qilib, maktabgacha yoshda geometrik figuralarning shakllarini idrok etish 
va intellektual tizimlashtirishni o‘zlashtirish mavjud. Raqamlarni bilishda sezgi 
faoliyati intellektual tizimlashtirish rivojlanishidan oldinda. 
Bolalarni geometrik shakllar va buyumlarning shakli bilan tanishtirish 
Ikkinchi kichik guruh 
Sifatida dasturiy ta’minot vazifalarini amalga oshirish didaktik material ushbu 
guruhda eng oddiy tekis geometrik shakllar (doira, kvadrat) modellaridan 
foydalaniladi turli xil rang va hajmi. 
Tizimli mashg‘ulotlardan oldin ham o‘qituvchi bolalar o‘yinlarini, geometrik 
shakllar to‘plamlarini, geometrik mozaikalarni tashkil qiladi. Ushbu davrda 
bolalarning idrokini boyitish, turli geometrik shakllar haqida g‘oyalarni to‘plash va 
ularga to‘g‘ri nom berish muhimdir. 
Sinf xonasida bolalarga geometrik shakllarni - aylana va kvadratni ajratish va 
to‘g‘ri nomlashga o‘rgatiladi. Har bir raqam boshqasiga nisbatan ma’lum. 
Birinchi darsda asosiy rol bolalarni ko‘rish va ularning ismlarini 
assimilyatsiya qilish nazorati ostida taktil-motorli usul bilan raqamlarni tekshirish 
usullariga o‘rgatishga beriladi
6

O‘qituvchi raqamni ko‘rsatib, nomini qo‘yadi, bolalardan xuddi shu rasmni 
olishlarini so‘raydi. Keyin o‘qituvchi bolalarning harakatlarini ushbu raqamlar bilan 
tartibga soladi: aylana aylantiring, qo‘ying, kvadrat qo‘ying, aylanadimi-yo‘qligini 
6
Bikbaеva N.U. Ibragimova Z.I. Kosimova X.I. «Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda elеmеntar matеmatik 
tasavvurlarni shaklantirish» T. «¤qituvchi» 1995 y 


12 
tekshiring. Bolalar o‘xshash harakatlarni boshqa rang va o‘lchamdagi raqamlar bilan 
bajaradilar. 
Xulosa qilib aytganda, raqamlarni aniqlash va belgilash bo‘yicha so‘zlar bilan 
ikkita yoki uchta mashq bajariladi ("Men o‘ng qo‘limda nima tutaman va chapimda 
nima bor?"; "Ayiqqa aylana, maydanozga kvadrat bering") ; "Yuqori chiziqqa bitta 
kvadrat, pastki qismga esa ko‘plab doiralar qo‘ying" va boshqalar). 
Dasturning amalga oshirilishi bolalarning yosh xususiyatlariga bog‘liq. 
Shunday qilib, birinchi yosh guruhida Bolalar ular bilan amaliy harakatlar 
jarayonida to‘p va kub bilan tanishishmoqda (ko‘tarish, olib keladi, aylanishi). 
Ikkinchi yosh guruhda bolalar kvadrat, aylana, bar bilan tanishish, kub va 
piyola haqidagi bilimlarini mustahkamlashlari mumkin. Asosiy tarkib - bu motor va 
vizual bilan bog‘lanish orqali raqamni kuzatishni o‘rgatish. Bolalar bir xil shaklni 
shakllantiradilar, ammo tanish raqamlar, kublar, kvadratlar, uchburchaklar, to‘plar. 
O‘rta guruhda Bolalarni bilish allaqachon tanish raqamlar haqida, 
shuningdek, to‘rtburchaklar va tsilindr bilan tanishishlari haqida. 
Ichida katta guruh Geometrik nomzodlar bilimlarini shakllantirish davom 
etmoqda. Bolalar romb, piramida, oval bilan tanishishlari mumkin. Bolalardagi 
mavjud bilimlarga asoslanib, to‘rtburchaklar tushunchasi hosil bo‘ladi. 
Tayyorlov guruhida Bolalarga faqat bitta yangi figurali - konus taqdim etiladi. 
Biroq, bolalar ko‘pburchaklar (besh, olti, oltita, yetti,) da mashq qilishmoqda. 
Erta yosh 
(1-Junior Group) 
Ko‘rsatmalar topilishi bilan bog‘liq harakatlar shaklida bir xil. 
Mavzularni o‘rganishda bolaning qo‘lini mashq qiling; 
ob’ektlarning o‘xshashlik va farqini belgilash; Guruh mos 
ravishda, namuna 
Hayotning 4-yil 
(2-chi kichik guruh) 
Nuqtadan ma’lumot sifatida geometrik shakl yordamida 
shaklda taqqoslang. Geometrik shakllarni tanlang va 
qo‘ng‘iroq qiling: kub, aylana, kvadrat, kvadrat, uchburchak. 
Geometrik shakllarni vizual ulanish bilan tekshirishni 
o‘rganing 


13 
Hayotning 5-yil 
(o‘rta guruh) 
Jami va geometrik shakllar alomatlari bilan tanishish (aylana, 
kvadrat, uchburchak, to‘p, kub, silindr) 
Hayotning 6 yilligi 
(Katta guruh) 
Geometrik shakllarni guruhlarga bo‘lishish: tekis (doira, 
to‘rtburchak, 
uchburchak, 
to‘rtburchak, 
to‘rtburchak, 
to‘rtburchak, to‘rtburchak) va volumetrik (to‘p, kub, tsilindr) 
standartlarni standart sifatida taqqoslang 
Hayotning 
7-yili 
(maktab guruhi uchun 
tayyorgarlik) 
Ko‘pburchaklar, uchburchak, to‘rtburchak, besh, oltigonlar. 
Geometrik shakllar (tomonlar, burchaklar, uch qismlar) 
elementlarini chaqiring va ko‘rsating. Geometrik shakllar, 
ikki, uch, to‘rtta ob’ekt va boshqalar bilan baham ko‘ring 
Yoshidan yoshgacha nafaqat geometrik shakllar sonining ko‘payishi va 
bilimlarni kengaytirish, balki ularni chuqurlashtirish, ularni turli tadbirlarda erkin 
foydalanish qobiliyatining ko‘payishi ham mumkin. 
Ob’ektlar 
shaklida 
bolalarni 
tanishtirish eng 
yaxshi 
yo‘l sodir 
bo‘lmoq kombinatsiya bilan turli xil usullar va o‘quv texnikasi. 
Ishlatilgan vizual usul va texnikalar: "Qarang va bir xil raqamni toping," 
"rasmga o‘xshash" va hk. 
O‘quvdan keng foydalanish amaliy usul va texnikalar: "Olib keling, olib 
keling, namoyish eting, chizing, naqsh bering" va 
Vizual va amaliy ishlatilgan og‘zaki usullar va texnikalar: "Deb nomlangan 
narsa shunga o‘xshash narsa; Tasvirlab bering, ayting ... 
N. A. Sakulina taklif qildi ob’ektlarni bolalar o‘rganishni o‘rganishning 
uslubiy modeli, shaklni ularning asosiy belgisi sifatida aniqlash. Ushbu model 
ajralib turadi besh komponent: 
4. Shaklga yaqin ob’ektlar bilan geometrik shakllarni taqqoslash; Ushbu rasm 
bilan ularning shaklida yaqin bo‘lgan narsalar orasida topish. 
5. Narsalarni standart sifatida geometrik shakl yordamida bir-birining 
shaklida taqqoslash. 
6. Talon geometrik shakllarini taqqoslash, umumiy fazilatlar va farqlarni 
aniqlash (oval va aylana, kvadrat va to‘rtburchaklar va boshqalar). 


14 
7. O‘lchash, modellashtirish, chizmachilik, yotqizish, qurilish va boshqa 
narsalar bilan geometrik shakllarning xususiyatlarini mahkamlash. 
Bolalar kerak ob’ektlar shaklini o‘rganish uchun asosiy harakatlarni 
o‘rganing. Tadqiqot Geometrik shakli amalga oshiriladi aniq amaliy harakatlar 
orqali (kontur bilan sevish). Muhim element Anketalar shaklda va kattalikdagi 
raqamlarni taqqoslash. Bolalar geometrik shakllarni shaklga yaqin ob’ektlar bilan 
taqqoslashni o‘rgangandan so‘ng, ularni chizish, modellashtirish, mate, dizayndagi 
geometrik shakllarning xususiyatlarini hal qilishda zarur. 
Bolalar kuzatib borishadi geometrik shakllarning elementlarini to‘g‘ri 
ko‘rsating (burchaklar, yon, tayanch va boshqalar). 
- burchaklarni qayta ko‘rib chiqishda Bola gapirishi kerak faqat burchakning 
yuqori qismiga. O‘qituvchi vertex nima ekanligini tushuntirmaydi, lekin ikki 
tomonning ulangan joyini ko‘rsatadi. 
Shunga o‘xshab, bolalar Kuba haqida aniqlangan va umumlashtirildi.. 
Bolalarni o‘rashga urinayotganda, bolalar kubni olib ketishadi. U siljmaydi. 
Kubaning burchaklari va yon tomonlari bor (yuz), u stolda, polda. Kublardan siz 
uylar, ustunlar qurishingiz, bir kubni boshqasiga o‘rnatishingiz mumkin. 
Eng muhim nuqta Bolalarni forma bilan tanishtirishda tomoshabin va xoralik 
hissi, turli xil amaliy harakatlar, uni ishlab chiqish hissiy qobiliyat. 
Bolalarni mavzuda tanishtirish bo‘yicha ishlarni tashkil etishda muhim joyni 
namoyish qilish bilan band (namoyish) shabi shu, va yana buni tekshirish usullari. 
O‘qituvchi bolalarni mavzuni chap tomonda, ko‘rsatkich barmog‘i bilan 
tekshirishda o‘rganayotganda dars beradi o‘ng qo‘l Uni kontur bo‘ylab kesib oling. 
Bolalarda rivojlanish uchun, mavzu subyektining ko‘nikmalari va tegishli 
arizalarni to‘plash Turli xil tashkil etiladi didaktik o‘yinlar va jismoniy mashqlar. 
Shunday qilib, individual geometrik shakllarning asosiy xususiyatlarini o‘zlashtirish 
va aniqlashtirish maqsadida, "Geometrik Shapni", "Sehrli sumka", "Domino 
raqamlari" va boshqa o‘yinlarni o‘zlashtirish uchun. 
"SGICL sumka" o‘yinida o‘qituvchi bolalarni namunaga qarshi shaklni 
tanlash, namunadan topishni o‘rgatadi. Stolda tanish bolalar va sumka bir xil bo‘lgan 


15 
geometrik arboblar mavjud. Avvaliga diqqat jadvalga joylashtirilgan geometrik 
shakllarga e’tibor qaratilmoqda. Bolalar ularni chaqirishadi. Keyin, bola 
ko‘rsatmalarga ko‘ra, stolda turganligini va ko‘rsatadi. Agar bola vazifani bajara 
olmasa, o‘qituvchi yana bir bor rasmni ko‘rib chiqish usullariga o‘xshaydi: asta-
sekin asta-sekin chetida (kontur) (siz chap qo‘lingizda yordam berishingiz mumkin). 
O‘yinni qayta amalga oshirishda geometrik shakllar soni ko‘payadi. 
O‘yinda "bir xil shaklda", "sumkada nima yotadi?", "Geometrik lotto" bolalar 
geometrik namunalarga oid narsalarni topishda mashq qilishadi. Bunday vazifalar 
qiyin, ammo odatda bolalar uchun arzon. Ular o‘z atrofidagi muhitni tahlil qilish 
qobiliyatlarini, ob’ektlar shaklini sezganda mavhum. Bola Estampni devorga osib 
qo‘ygan holda, uning oldida osilgan, rasmning fitnasi bilan chalg‘itadi va u 
ramkaning shaklini (kvadrat) ajratadi. 
Bo‘sh vaqtimda ushbu yoshdagi bolalar rasmlarni, mozaik, qurilish 
materiallarini kesish bilan o‘yinlarni yaxshi ko‘rishlari mumkin. 
Ta’lim metodologiyasida O‘rta guruhning bolalari o‘ziga xos bu geometrik 
shakllarning batafsilroq tekshirish. Bolalar ularning yangi geometrik raqamlari bilan 
tanishib, ularning modellarini allaqachon tanish yoki bir-biringiz bilan 
taqqoslaganda: kvadrat bilan to‘rtburchaklar, kub yoki to‘p bilan silindr. 
Geometrik namuna bo‘lgan buyumlarni darhol taqqoslashdan Bolalar 
boradilar ga og‘zaki tavsif ularning shakllari, umumlashtirish, 
Raqamlarni ko‘rish va taqqoslash tartibi Ehtimol shunday: Bu nima? Qanday 
rang? Qanday o‘lcham (qiymatlar)? Nima qildi? Farq nima? Nimaga o‘xshaydi? 
Asosiy texnika bo‘lishi mumkin: 

Yüklə 0,49 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin