Mavzu: byudjet hisobining schyotlar tizimi va ikkiyoqlama yozuv


chizma. Schyotning umumiy ko’rinishi



Yüklə 95,68 Kb.
səhifə2/9
tarix11.05.2023
ölçüsü95,68 Kb.
#111569
1   2   3   4   5   6   7   8   9
davlat budjet bobodan

chizma. Schyotning umumiy ko’rinishi.


Tashqi ko’rinishi bo’yicha schyotlar ikki ustundan iborat bo’lgan jadval shaklida bo’ladi. Schyotning nomi jadvalning yuqori qismida yoziladi. Ushbu jadvalning chap qismi ―Debet‖ (D-t), o’ng qismi
―Kredit‖ (K-T) deb ataladi. ―Debet‖ va ―Kredit‖ so’zlari buxgalteriya hisobiga uning rivojlanish davri boshlanishida kiritilgan bo’lib, bu so’zlar
XII asrlarda sotuvchi va bankir o’rtasidagi hisob-kitob hamda kredit munosabatlarini aks ettirgan.
―Debet‖ so’zi lotincha bo’lib ―u qarzdor‖, ―Kredit‖ so’zi esa
―ishondi‖ degan ma‘noni bildiradi.
Schyotlarda mol-mulk va uning manbasining hisobot davri boshi hamda oxiridagi holati aks ettiriladi. Schyotlarga hisobot davrining boshiga ma‘lumotlari buxgalteriya balansining aktiv va passiv qismlari moddalaridan olib yoziladi. Ushbu ma‘lumotlar qoldiq yoki saldo deb ataladi. Ayrim hollarda ba‘zi bir schyotlarda saldo bo’lmasligi ham mumkin. Debet va
kreditda aktiv yoki passsivlarning tarkibidagi o’zgarishlar aks ettiriladi. Hisobot davri ichida schyotning debet qismida yozilgan summalar debet oborot, kredit qismiga yozilgan summalarini kredit oborot deb ataladi.
Buxgalteriya hisobi schyotlarini turkumlashdan asosiy maqsad amalga oshirilgan xo’jalik muomalalarini umumlashtirish, olinadigan ma‘lumotlarni soddalashtirishdan iboratdir. Shu bilan birga mablag’lar harakati yuzasidan nazorat ishlarini to’g’ri tashkil qilishni ta‘minlashdir.

6-jadval Buxgalteriya hisobi schyotlarining turkumlanishi




Schyotlar turkumlanish xususiyatlari

Xususiyatlardan kelib chiqqan holda schyotlar tarkibi

1.



Schyotlarning tuzilishiga ko’ra

Doimiy schyotlar

Aktiv (A)

Passiv (P)

Vaqtinchalik schyotlar

Tranzit schyotlar
(T)

Balansdan tashqari schyotlar (Bt)

2.

Ko’rsatkichlarni aks ettirilishiga ko’ra

Sintetik schyotlar

Analitik schyotlar

3.

Balansda aks ettirilishiga ko’ra

Balansli schyotlar

Balansdan tashqari schyotlar (Bt)



4.



Tayinlanish– mo’ljaliga ko’ra

Asosiy schyotlar

Aktiv schyot (A)

Passiv schyot (P)

Tartibga soluvchi schyotlar



Kontr-aktiv (KA)

Kontr-passiv (KP)

To’ldiruvchi
schyotlar

Taqsimlovchi schyotlar

Yig’ib
taqsimlovchi

Hisobot davrlari
bo’yicha taqsimlovchi

Kalkulyatsiya schyotlari

Taqqoslovchi schyotlar




Yüklə 95,68 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin