Mavzu: byudjet hisobining schyotlar tizimi va ikkiyoqlama yozuv

Doimiy schyotlar - bu hisobot davri oxiriga saldoga ega bo’lib, buxgalteriya balansida aks ettiriladigan aktivlar, majburiyatlar, sarmoyalar schyotlaridir.
Aktiv schyot (A) - bu aktivlarni aks ettirishga mo’ljallangan schyot bo’lib, unda iqtisodiy resurslarning qoldig’i va ko’payishi schyotning debetida, kamayish esa kredit bo’yicha aks ettiriladi.
Passiv schyot (P) - bu majburiyat va sarmoyani aks ettirishga mo’ljallangan schyot bo’lib, unda majburiyat va sarmoyaning qoldig’i va ko’payish schyotining krediti bo’yicha, kamayish esa debet bo’yicha aks ettiriladi.
Kontr-aktiv schyot (KA) - bu u bilan bog’lik bo’lgan aktiv schyotning saldosidan chegiriladigan moliyaviy hisobotda aktivning sof qiymatini aks ettiruvchi schyotdir.
Kontr-passiv schyot (KP) - bu u bilan bog’lik bo’lgan passiv schyotning saldosidan chegaraladigan moliyaviy hisobotda majburiyat yoki sarmoyaning sof qiymatini aks ettiruvchi schyotdir.
Tranzit schyotlar (T) - bu hisobot davrida foydalaniladigan, lekin yopiladigan Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotda aks ettiriladigan hisobot davri oxiriga qoldiqqa ega bo’lmaydigan daromadlar va xarajatlarning vaqtinchalik schyotlaridir.
Balansli schyotlar deb, balansda qatnashadigan schyotlarga aytilib, ular bo’yicha ikki yoqlama yozuv amalga oshiriladi.
Balansdan tashqari schyotlar (BT) - bu korxonaga qarashli bo’lmagan, lekin vaqtinchalik tasarrufida bo’lgan, aktivlarni bori va harakati, shartli huquqlar va majburiyatlar haqidagi axborotni umumlashtirishga mo’ljallangan schyotlar. Bu schyotlar boshqa schyotlar bilan o’zaro bog’lanmaydi va korxonaning hisobotida aks ettirilmaydi.
Sintetik schyotlar xo’jalik mablag’lari va ular manbalari haqida umumiy va qiymat ko’rinishidagi ma‘lumotlarni olish maqsadida hisob yuritishga mo’ljallangan.
Analitik hisob schyotlari ma‘lumotlari xo’jalik mablag’lari va ularni manbalarini nafaqat qiymat, balki natura hamda mehnat o’lchov birliklarida yuritishga mo’ljallangandir. Analitik schyotlar bo’yicha buxgalteriya provodkalari amalga oshirilmaydi.
Korxona ba‘zi xo’jalik mablag’lari hisobini yuritishda bir necha bahodan foydalanish zaruriyati tug’iladi. Shunday mablag’lar va ular tashkil topish manbalari hisobini yurituvchi schyotlar tartibga soluvchi schyotlar deb ataladi.