Avariya sharoitida (izolyatsiya lat olgan sababli tok yurmaydigan qismlarga kuchlanishni o’tib ketishi) ishlab turgan elektr qurilmani havfsizligini ta’minlashda quyidagi choralar qo’llaniladi:
- himoyalovchi yerga ulash (zazemleniya);
- nollanish (zanuleniya);
- himoyalovchi o’chirish;
- ikki qavatli izolyatsiyani qo’llash;
- ish joyini izolyatsiyalash;
- baland kuchlanishdan past kuchlanishga o’tishida himoya choralrini qo’llash.
Elektr qurilmalarni turlariga, oziqa manbai sharoitlariga (kuchlanish qiymatlari, neytral holati) va ishlatish sharoitlariga (atrof muhit) qarab havfsizlik taminlashida jamlanganlik choralari qo’llaniladi.
Elektr qurilmalarida qollaniladigan himoya vositalari.
Elektr qurilmalarini ishlatish jarayonida ko’pincha shunday sharoit yuzaga keladiki, bunda ular hatto juda mukammal bo’lsa ham, isWovcMarning xavfsizligini ta'minlay olmaydi va qo’shimcha himoya vositalaridan foydalanishga to’g’ri keladi. Himoya vositalarini shartli ravishda uch guruhga: ihotalovchi, to’suvchi va yordamchi vositalarga bo’lish mumkin.
Ihotalovchi vositalar odamga tok o’tkazuvchi yoki ulangan qismlardan, shuningdek, yerdan elektr toki o’tmasligini ta'minlaydi. Ular asosiy va yordamchi vositalarga bo’linadi.
Asosiy ihotalovchi himoya vositalari uzoq vaqt mobaynida elektr qurilmasining kuchlanishga chidash xossasiga ega, shu sababli ular vositasida kuchlanish ostida bo’lgan tok o’tkazuvchi qismlarga tegish mumkin. Ularga quyidagilar kiradi:
kuchlanishi 1000 V. dan oshmaydigan elektr qurilmalarida — elektr o’tkazmaydigan rezina qo’lqoplar, dastasi ihotalangan asboblar va tok izlagichlar;
1000 V. dan yuqori kuchlanishli elektr qurilmalarida — ihotalovchi shtangalar, ihotalovchi va tok o’lchash ombirlari, shuningdek, yuqori kuchlanishni ko’rsatuvchi taxtachalar.
Qo 'shimcha ihotalovchi himoya vositalariga quyidagilar kiradi:
kuchlanishi 1000 V. dan oshmaydigan qurilmalarda — ihotalovchi poyandozlar va tagliklar;
kuchlanish 1000 V. dan katta bo’lgan qurilmalarda — botiklar va tok o’tkazmaydigan qo’lqoplar.
