Mavzu: Mikroorgonizmlar bilan ishlashning texnik talablari

Ishdan maqsad: Zamburug’larni o’stirish uchun qattiq ozuqa muhiti tayyorlashni o`rganish.

Kerakli asbob va uskunalar: elektr qizdirgich, tarozi, pH metr, go`sht so`li, pepton, tuz, agar agar.

Ishning nazariy qismi:

Mikroorganizmlarni yig’ish, ajratish va saklash xususiyatlarini o’rganish va mikdorini aniklash uchun sun’iy ozuqa muxitlaridan foydalaniladi. Ozuqa muxitlari deb tarkibida tirik xujayraning hamma ximiyaviy kom’onentlari xujayra tomonidan osonlik bilan o’zlashtiriladigan shaklda tutgan aralashmaga aytiladi. Deyarli barcha ozuqa muxitlarning tarkibida organogen (S, N, O2, M) R, Su, K, Mg, /e, Sa kabi va ko’’ elementlari mavjuddir. Tayyorlanish uslubi va undagi mahsulotlarning tarkibiga karab ozuqa muxitlari tabiiy va sun’iylarga bo’linadi.Tabiiy ozuqa muxitlari- sabzavot, mevalar va ularning kaynatmalari, sut, go’sht va baliklardan tayyorlangan sho’rvalar va boshkalar kiradi. Sun’iy ozuqa muxitlari esa oziq-ovqat mahsulotlariga tegishli ishlov berilib va ularga ko’shimcha moddalar ko’shib (shakar, ‘enton) tayyorlanadi. Fizik xossalari bo’yicha ozuqa muxitlari suyuk va kuyultirilgan bo’ladi. Ozuqa muxitlarining tayyorlash maksadiga karab gru’’aga bo’linadi: ___ oddiy yoki universal ko’’chilik mikroorganizmlar uchun yaroklilari. ___ maxsus ozuqa muxitlari-universal ozuqa muxitlarida yomon o’sadigan yoki umuman rivojlanmaydigan turdagi mikroorganizmlarni o’stirish uchun (shakarli go’sht peptonli bulion- stre’tokokklar uchun, suslo-turushlar va zamburug’lar uchun). ___ differentsial-diagnostik-o’rganilayotgan mikrobning sofkulg’turasini turini aniklashda foydalaniladigan (ichak tayokchalari gru’’asi uchun ENDO muxiti). ___ elektiv tanlangan fakat ayrim turdagi mikroorganizmlarni o’stirish uchun foydalaniladigan elektiv muxitlarga ekilgan turli xildagi mikrob urug’larningayrim gru’’alari uchun muxit kulay va ular tez rivojlanadi). Boshka turdagi mikroorganizmlar gru’’asi esa nokulay sharoitda rivojlanadi. Elektiv muxitlar mikroorganizmlarni tabiatdagi yashash joylaridan ajratish va ularni yig’ish uchun ishlatiladi. Har kanday ozuqa muxitlarining sifat ko’rsatkichlari bu kerakli mikdorda ozik moddalarning bo’lishi, ma’lum pH reaktsiyasi, absolyut sterillik, namlik, shaffoflik va xokozolardir. Bakteriologiyada universal ozuqa muxitlaridan biri go’sht peptonli kaynatma hamda go’sht peptonli agardir. Ularning tayyorlanishi uchun go’shtning suvdagi ekstraktsiyasidan foydalaniladi. Quyida ozuqa muxitlarini tayyorlash uslublari keltirilgan. 1. Go’sht peptonli bulion-go’sht peptonli kaynatma tayyorlash: 500 gr yangi sof go’shtni (yog’,suyak va ‘aysiz ) maydalab sirlangan idishga solib ustiga 1 l. vodorod suvi kuyib. 15 S haroratda 12 soat yoki 50 S da 30 minut koldiriladi. Ivib kolgan oksil i’chalari filg’tirlab, filg’tr sikib olinib, taxlangan filg’trdan kayta o’tkazib, 1l xajmga yetkaziladi. Hosil bo’lgan go’sht kaynatma 10gr pepton 5gr osh tuzi ko’shib pepton erib ketgunga kadar kizdiriladi. Issik suyuklik soda yordamida bir oz ishkorlanadi(lakmus kog’ozi nim kizil rang berguncha). So’ngra kaynatma 30 min. Avtoklavda kizdirib ivigan oksil i’lari filtrlanadi. Qaynatmani tiniklashtirish uchun o’nga avtoklavga solishdan oldin 1 dona tuxum oksili ko’shib aralashtirib, so’ng filtirlanadi. Tinik kaynatma ‘robirkalarga solib sterilizatsiya kilinadi. Go’sht kaynatmasidan turli xil ozuqa muxiti- glyukozali yoki shakarli tayyorlanadi, buning uchun 1-2 glyukoza ko’shish kifoya (anaerob mikroorganizmlar uchun).