Mavzu: O'zbekistonda turizm soxasining rivojlanish

 
24 
Turizimning rivojlanitirishning asosoiy yo’llari 
6-rasm vikepediya arxiv.uz. 

Turizming industriyasining rivojlanish yo’llari- davlat miqyosuda 

turizmning o’sishini ifodalaydi va kompleks o’sish yo’llarini turizmning turlari 
bilan ifodalovchi yaxlit bir kompleksni bildiradi.
Turizm industriyasining rivojlanish konsepsiyasi-ma’lum davrga rivojlangan
dasturiy maqsad bo’lib, bajarish uchun tuziladi. Bu hujjat ilmiy izlanishlar
uchun asosan tuzilib, o’z davri, zaxiralari, bajaruvchilari va erishadigan natijalari
aniq bo’ladi. Davlat miqyosida tuzilgan konSepsiya tizimini dunyo bozoriga 
olib chiqishini asosiy maqsad qilib oladi.
Turizm industriyasining rivojlanish modeli- turizmning iqtisodiy va ijtimoiy
rivojlanishi yo’lining hozir markazlashgan, monetoring va bozor rivojlanishi
model lari. Har bir davlat o’z modelini tuzadi. Respublikamizda turizm sohasida
bozor munosabatlariga asoslangan modeli tuzilyapti. Turizm industriyasining
rivojlanishi asosida talab va taklif, raqobat, qiymat, qonunlari yotadi. 
2
2
Maxmudiyev Farrux “Bitiruv malakaviy ishi” 

---

 
25 
3. O‘zbekistonda milliy turizmni rivojlantirishning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati
 
Turistik biznes iqtisodiyotning noishlabchiqarish tarmog`i hisoblanib, 
turistlarning moddiy va nomoddiy ehtiyojlarini qondiradigan korxona va 
tashkilotlar yig‘indisi. Ularning asosiy funksiyasi insonlarni to‘la qonli dam olishini 
ta’minlashdan iboratdir. Turistik biznes dunyoning bazi rivojlangan va 
rivojlanayotgan davlatlari iqtisodiyotining ustuvor yo‘nalishi bo‘lib hisoblanadi 
(Turkiya, Misr, Tunis va b.).
Bugungi kunda turizm daromadliligi bo‘yicha iqtisodiyotning eng yirik sohalari 
ya’ni neft qazib olish va qayta ishlash hamda avtomobilsozlikdan keyingi uchinchi 
o‘rinda turadi. Shunday ekan, xozirda barcha mamlakatlar ichtisodiyotning ushbu 
sohasini rivojlantirishga davlat siyosati darajasida qarashmoqda.
O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiy islohotlar barcha tarmoqlarda, 
jumladan, turizm sohasida ham bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. 
O‘zbekiston rivojlanishning milliy modelini yaratmoqda, turizm bu modelning 
yaratilishida iqtisodiyotning ajralmas bo‘lagi sifatida o‘rin olishi zarurdir. Bunda 
iqtisodiy islohotlarning natijasi tarmoqning rivojlanishi bilan belgilanadi.
Respublikamiz turizm salohiyati bo‘yicha Markaziy Osiyoda eng ilg‘or 
hisoblanib, dunyodagi yetakchi o`nta davlat qatoriga kiritilgan. 
Tur mahsulotlarning umumiy soni o‘n mingtadan ortiq bo‘lib, juda ko‘p son 
va sifat ko‘rsatkichlariga ega. Ammo ayrim milliy turistik mahsulotlar haligacha 
shakllanmagan yoki xalqaro bozorda sotishga mo‘ljallanmagan. Ko‘pchilik 
turmahsulotlar ma’lumot beruvchi sifatida ifodalanib, unda mahsulot bo‘yicha 
barcha ko‘rsatkichlar to‘liq yoritib berilmagan. Tur mahsulotning bozordagi 
raqobatbardoshligi strategik ahamiyatga ega bo‘lgan asosiy omillardan biri 
hisoblanib, unga ayniqsa baho katta ta’sir ko‘rsatadi. Tur mahsulotni baholashda 
uning sifatiga alohida e’tibor qaratish lozim. Tur mahsulotga xalqaro bozorda 
bo‘lgan ehtiyojning ko‘pligi, mahsulotning turli xilligi va raqobatchi 
turmahsulotning bahosi katta ta’sir ko‘rsatadi.
Xalqaro turizm bozorini o‘rganish natijasida milliy turmahsulotning 
raqobatbardoshligini ta’minlashda quyidagi uchta tamoyil asosiy rol o‘ynaydi: ishni 
aniq maqsadga yo‘nalgan holda davom ettirish, yangi rejalarni mo‘ljallash va ish 
faoliyatini muvofiqlashtirib borish. Haqiqatdan ham, turmahsulotning bozorda o‘z 

---

 
26 
mavqeini ushlab turishiga doir tadbirlar ushbu yo‘nalishdagi keng qamrovli ishlarni 
uzluksiz ravishda olib borgandagina ijobiy natija bera boshlashini ilg‘or davlatlar 
tajribasidan ham ma`lum.
Tur mahsulotni o‘tkazish vositalarining yakka tartibda, boshqa chora-
tadbirlardan ajralgan holda qo‘llanishi yoki ularning gohi-gohida qo‘llanib turilishi 
ushbu vositalar ta’sirchanligini ancha kamaytirishi mumkin. Olib borilgan 
tadqiqotlar natijasiga ko‘ra, turmahsulotni xalqaro bozordagi raqobatbardoshligini 
oshirishda va uning sotuvini ta’minlashda quyidagi asosiy yo‘nalishlarini alohida 
ta’kidlash joyizdir:
· tur mahsulotlarni sotishni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan
davlat tomonidan kerakli chora-tadbirlar ishlab chiqish va amalda qo`llash;
· jamoatchilik bilan aloqani kuchaytirish va to‘g‘ridan-to‘g‘ri axborotlar
berishni ta’minlash va ulardan samarali foydalanish;
· reklama-tashviqot ishlarini kuchaytirish;