Mavzu: pisa tadqiqotida kreativ fikrlashni baholashni ishlab chiqishning ahamiyati. Reja

KOMPETENSIYAVIY MODELNING JIHATLARI BO‘YICHA TOPSHIRIQLARNING TAQSIMLANISHI

Jihat	Sinov davomiyligi, foizda
Turli gʻoyalarni ishlab chiqish	40 %
Kreativ gʻoyalarni ishlab chiqish	30 %
Gʻoyalarni baholash va takomillashtirish	30 %

Sinovdan koʻzlangan maqsad kreativ fikrlashning ikki keng mavzudagi mazmun sohalariga va toʻrt domen orasida munosib muvozanatni
topishdir.PISA tadqiqotida kreativ fikrlashni baholashda topshiriqlarning
taqsimlanishi 3-jadvalda aks etgan.
3-jadval
TOPSHIRIQLARNING MAVZUVIY MAZMUN SOHASI
VA DOMEN BO‘YICHA TAQSIMLANISHI

Kreativ ifodalash	Yozma ifoda	25 %
Vizual ifoda	25 %
Bilim yaratish vamuammoni hal qilish	Ijtimoiy muammoni hal qilish	25 %
Ilmiy muammonihal qilish	25 %

Ushbu doirada belgilangan kreativ fikrlash jihatlarini baholashda
foydalangan birliklar javoblarning quyidagi turfa turlaridan iborat:
– Ochiq test topshiriqlari: bular, odatda, bir necha soʻzdan (masalan,
rasm yoki ilmiy gipotezaga sarlavha) qis qa matngacha (hikoyani oʻziga
xos tarzda yakunlash yoki dizayn gʻoya sini tushuntirib berish) boʻlgan
yozma javobni taqozo etadi. Baʼzi ochiq test topshiriqlari vizual javobni
(masalan, plakat chizish yoki berilgan shakllarni qoʻshish kabi) talab
etadi.
– Interaktiv simulatsiyaga asoslangan topshiriqlar: ushbu vazifalar
o‘quv chilar ilmiy izlanish olib borishi mumkin boʻlgan laboratoriya
mu hitini, yoki o‘quvchilar navbatdagi darajani tugallashi kerak boʻlgan
oʻyin muhitini yaratib beradi. Bu vazifalarda o‘quvchilar oʻz xattiharakatlariga nisbatan darhol avtomatlashgan javob oladilar.
– Oddiy va murakkab yopiq test topshiriqlari: bu topshiriqlar ko‘p
variantlardan bittasini tanlash (masalan, yangi g‘oyani ishlab chiqish
o‘rniga ilgari taklif etilgan g‘oyani tanlash), javoblarni siljitib joylashga
(g‘oyalarni toifalashga) asoslangan javoblarni talab etadi.
Javob turiga qarab vazifalarning taqsimlanishi kreativ fikrlashning toʻrtta domenida turlicha boʻladi.Bir qator potensial test sinovlari PISA testlari platformasi doirasida loyihalashtirilgan, ishlab chiqilgan va jamlangan. Tajriba-sinovlar
uchun bo‘limlarning yakuniy bosqichiga o‘tadigan sinov guruhlari mamlakatlarning xulosa beruvchi ekspertlari bu potensial bo‘limlar turkumidan
quyidagi muhim mezonlar asosida (lekin bu bilan cheklanib qolmay)
saralab olingan:
– ushbu doirada kreativ fikrlashda muhim deb topilgan nazariyalar
(masalan, kompetensiyaviy modeli, domenlar)ning aks etishi;
– ko‘nikmalar darajasini aniq farqlaydigan vazifalar turkumi;
– vazifa shakllarining munosibligi va turliligi;
– tanlangan o‘lchov vositalari uchun ishonchli kodlashtirish va baholash
yoʻriqnomalarini ishlab chiqish imkoniyati;
– mavzularning kelib chiqishi va millatidan qatʼi nazar, barcha o‘quvchilar
uchun tanish va tegishli boʻlishi;
– kognitiv laboratoriya va validatsiya tadqiqotlaridagi samarasi.
Kompetensiyaviy modelning har bir jihatiga toʻgʻri keladigan
ochiq test topshiriqlarining bari o‘sha for matda boʻlgani uchun, ularni
kod lash tartibi ham shunday boʻladi. Lekin, javoblarning aniq shakli (masalan, sarlavha, yechim yoki dizayn) domen va vazifaga qarab farqlangani
uchun, javobning originalligi va turfaligini baholaydigan mezonlar ham
farqli boʻladi. Ishlab chiqilgan kodlash yoʻriq nomasi kodlash jarayonidagi
har bir qadamni batafsil yoritadi ham da kodlovchilarni yoʻnaltirish va ular orasida umumiylikni taʼminlash maqsadida namunaviy javoblarni taqdim etadi. Lekin ushbu sinovdagi baholash qiyinchiliklari PISA dasturining boshqa domenlariga qaraganda ancha yuqoriroqdir, bu ushbu kreativlik domenining mohiyati bilan bogʻliq. Ochiq turdagi vazifalardan foydalanish
PISA dasturidagi barcha ishtirokchi davlatlar, madaniyatlar va tillarga
tegishli avtomatlashtirilgan va inson tomonidan baholash uslublarining
ishlab chiqilishi zarurligini ko‘rsatadi. Shuning uchun ushbu baholashdagi
qiyinchiliklarni va ularning oldini olish yoʻllarini muhokama qilish
maqsadga muvofiq.


3. O‘quv strategiyasini ishlab chiq ish.






4. Fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirishning asosiy jihatlari.