Maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili
Yüklə 3,95 Mb.
|
TRANSKRIPSIYA VA MAZMUNIO
Äčimiz apamïz Yamï qaǧan tört buluŋuǧ qïsmïš, yïǧmïš, yaymïš, basmïš. Ol qan yoq boltuqda kisrä äl yitmïš, ïčǧïnmïš, qačïšmïš… Ya’ni: Ota-bobomiz Yami xoqon to‘rt tarafni ushlab turmish, birlashtirmish, boshqarib, tinchitib turmish. Ul xon o‘lgandan keyin davlat tanazzulga yuz tutmish, qo‘ldan chiqmish, tarqab ketmish… qaǧanladuq qaǧanïn ïčǧïnï idmiš türk bodun öŋrä küntoǧsïqïŋa, kisrä kün batsïqïŋa tägi, biriyä Tabǧačqa, yïraya yïš (qa tägi)… Ya’ni: xoqonlik qilgan xoqonini qo‘ldan berib, qarovsiz qolgan turk xalqi sharqqa – kun chiqarga, g‘arbga – kun botarga, janubga - Tabg‘achgacha shimolga, yish (gacha)… alp ärin balbal qïsdï. Türk bodun atï yoq bolu barmïš ärti. Türk bodun yitmäzün täyin yoluq ärmäzün täyin uzä täŋri tär ärmiš… Ya’ni: qahramon yigitlarni balbal qildi. Turk xalqining nomi yo‘q bo‘lib ketayotgan edi. (Ammo) turk xalqi yo‘qolmasin deb, qurbon bo‘lmasin deb, koʻkdagi tangri der emish… Qapaǧan Ältäriš qaǧan äliŋä qïlïntïm. Ältäriš yabǧu oǧlï Asbara (Ïsbara) Tamǧan-čor Yuǧa inisi bilgä Asbara Tamǧan tarqan aymaǧlïǧ bäš yätmiš äčim atïm… Ya’ni: Qapag‘an (va) Eltarish xoqon davlatida voyaga etdim. Eletmish yabg‘u o‘g‘li, Ïshbara Tamg‘an choʻr, Yuǧa inisi bilga Asbara Tamg‘an tarxon aymog‘ligʻ oltmish besh ota-bobom… bu Tabǧačda yïraya täg oǧuz ara yäti ärin yaǧï bolmïš, qaŋïm baǧa täŋrikä yin anta yorïmïš, išig küčüg bärmiš… Ya’ni: bu Tabg‘achdan shimolda … …o‘g‘uz orasida etti er dushman bo‘lgan. Otam o‘shanda tangrikan (xudojoʻy) deb bu erda yurgan, ishini - kuchini bergan. täŋrikänkä išig bärtiŋ täyin yarlïqamïš, shad atïǧ anta bärmiš boltuqda toquz oǧuz täg yaǧï ärmiš, bädük ärmiš, täŋrikän yor (ïmïš)… Ya’ni: Tangrikanga xizmat qilding deb yorliqagan. Shad unvonini o‘shanda bergan. Shunday bo‘lganda To‘qqiz o‘g‘uz …yov ekan, katta ekan. Tangrikan yur (ish qilibdi)… yabïz bat biz, azïǧ öksüg körtüg ärti, sülädim tär ärmiš. Amtï bäglär-mä tär ärmiš, biz az-biz täyin qoruq… Ya’ni: (yovga) ayovsiz yovmiz, ozni kam ko‘rgan edi. Hujum qilaylik, debdi. Endi beklar ham der emish(ki), biz ozmiz deb qo‘rq… qaŋïm šad anča ötünmiš: täŋrikän almazun täyin … (bo) dun anta bärmäziŋä taš ol… Ya’ni: otam shad shunday o‘tinmish, tangrikan (ni asir) olmasin deb… xalq shunda bermaslikka… Oa qamuq balïqa tägdim, qunladïm, altïm. Süsi kelti, qarasïn yïǧdïm, bägi qačdï…g ärti. Tabǧač bodun.. toqïtdïm, yïǧdïm, basdïm, yaydïm …buzqunča Ya’ni: Hamma shaharga etib bordim, toroj qildim, zabt etdim. Lashkari keldi, oddiy askarlarini taslim ettirdim, begi qochdi… . g edi. Tabg‘ach xalqi … zarba berdim, bo‘ysundirdim, tinchitim … mag‘lub qilgancha. kälir ärtimiz. Ikin ara täg yaǧï bolmïš. Tägimči-män täyin saqïntïm, täŋri Bilgä qaǧanqa saqinu išig küčüg bärsigim bar ärmis ärinč, tägdükün üčün … (y)ïǧdïm, äbkä tägdüküm uruš qïlïp. Ya’ni: kelayotgan edik. Ikkisining orasida …dushman bo‘ldi. Aloqadorman deb o‘yladim. Oliy zot Bilga xoqonga ixlos qoyib, ishini - kuchni berajagim bor ekan shekilli, hujum qilgani uchun… bo‘ysundirdim. Uyga kelganimda, urush qilib tägip inimä, oǧlïma anča ötlädim: qalyorup Ältäriš qaǧanqa adïrïlmaduq, yaŋïlmaduq täŋri Bilgä qaǧanta adïrïlmalïm azmalïm täyin anča ötlädim. Käri barïǧma bardï. Bilgä qaǧanïŋ boduni… bardï, ölügün atqa išig küčüg bärti. Ya’ni: zabt etib, inimga, o‘g‘limga shunday nasihat qildim: xushyor boʻlib, Eltaris xoqonga, (undan) ayrilmagan, yanglishmagan Tangri Bilga xoqondan ayrilmaylik, adashmaylik, deb shunday nasihat qildim. Qaytib boradigani bordi. Bilga xoqonning xalqi … bordi, sharafli nom uchun ishini - kuchni berdi. üzä täŋri qan lüi yïlqa yätinč ay küčlüg alp qaǧanïmda adïrïlu bardïŋïz. Bilgä atačïm yoǧuŋ, al-ur aǧïŋïn qazǧantïm. (Su) b, yär, täŋri, öd … č kirür ärti. Ya’ni: Ustda tangri xon. Ajdar yilida, ettinchi oyda qudratli qahramon xoqonimizdan judo bo‘lib qoldingiz. Alloma otaginam, janozang, oq-qizil ipak matonga erishdim. Suv, Yer, falak, charx…ch kirib edi. Ob (atačïm)qa bitig tašïǧ (toqït)dïm bäŋigü (qaǧan)m atačim bilgä atačïm lü yïlqa bilgä külüg är ädgü qa(n) atačïm ölti Ya’ni: otaginamga bitigtoshni … taroshlatdim, abadiylashtiruvchi. ()m otaginam. Dono otaginam ajdar yilda dono shuhratli er (va) ezgu xon otaginam oʻldi Os Asbara tarqan balbalï Ya’ni: Asbara tarxonning balbali Yüklə 3,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|