Mazmun Titul varog'i

Plastmassadan tayarlanǵan shponkali hám shlisli birikpelerdi esaplawdıń ayriqsha qásiyetleri
Házirgi waqıtta plasmassadan tayarlanǵan shponkali hám shlisli birikpeler mashinasozlikda kem ushraydı. Ádetde, plastmassadan jasalǵan cilindrik detalni val yamasa o'qqa ornatıw ushın polat shponkalardan paydalanıladı. Kishi ólshemli mexanizmlerde kerek bolǵan táǵdirde plastmassadan tayarlanǵan detallar shlislar jardeminde biriktirilishi múmkin. Ulıwma alǵanda, plastmassadan tayarlanǵan shponkali hám shlisli birikpelerdiń islewi metalldan tayarlanǵan sonday birikpelerdiń islewi kabi bolıp tabıladı. Sol sebepli, bunday birikpeler metall shponkalar ushın keltirilgen formulalar járdeminde esaplanıwı múmkin. Tuwrısıda, formulalardaǵı ruxsat etilgen kernewdiń ma`nisi, plastmassaning túrine qaray, tiyisli kestelerden alınadı. Ayırım qallarda plastmassadan tayarlanǵan prizmatik shponkalar ezuvchi kernewden tısqarı, iyiliwshi kernewge de esaplab kóriliwi usınıs etiledi iyiliwshi kernew tómendegishe esaplab tabılıwı múmkin:
. (104)
bul jerde - burawshı moment; h - shponkaning biyikligi; d - valning diametri; b - shponkaning eni; l - shponkaning esaplıq uzınlıǵı.
Sonı názerde tutıw kerek, qo'zgaluvchan etip orınlanǵan shponkali yamasa shlisli birikpeden paydalanilganda plastmassalarning uziga tán qásiyetlerine bólek itibar beriw kerek. Mısalı, dopuskning metall ushın ańsat jılısıwın támiyinleytuǵın ma`nisi plastmassadan tayarlanǵan detallarning ólshemleri metallardan tayarlanǵan detallarnikiga qaraǵanda úlkenlew ma`nisine ózgeredi.


Máseleler.

6 -másele. Diametri d = 100 mm bolǵan val menen uzınlıǵı l = 150 mm bolǵan gúpshek prizmatik shponkasida biriktirilsa, oǵan qansha burawshı M moment tásir etiliwi múmkin? Ponasimon shponkali yamasa shlisli birikpeden paydalanilganda -ne? Hámme tur birikpeler ushın ruxsat etilgen kernew .

Sheshiw: spravochnikdan d = 100 mm bolǵanda b = 28 mm, h =16 mm ekenligin anıqlaymız. Bul ólshemler prizmatik hám de ponasimon shponkalar ushın birdey.

Prizmatik shponkali birikpe ushın (97) formuladan esaplab tabamız :

M=

Ishki diametri boyınsha oraylastırıwǵa mólsherlengen tuwrı tórtmuyushlıq profilli shlisli birikpeni qabıl etemiz hám spravochniklardagi kestelerden tómendegilerdi alamız : z=10, D_b = 102, d_a = 92 mm, c=0, 5 mm hám r=0, 5 mm. Qabıl etilgen ólshemli birikpeden paydalanilganda uzatılıwı múmkin bolǵan burawshı momenttiń ma`nisin (103) formuladan paydalanıp tabamız :
M=

r_o’r=

F =

K= 0, 8 dep qabıl qilsak, M= 1000 0, 8 10 6 4, 8 =230000 kGsm boladı.
Sonday eken, bekkemlik kózqarasınan alınǵanda joqarıda esaplab qurılǵan birikpelerden eń jaqsısı shlisli birikpe eken, sebebi ol qurib shıǵılǵan qal ushın prixmatik shponkalarga qaraǵanda 3, 9 ret, ponasimon shponkalarga qaraǵanda bolsa 5, 6 ret bekkem bolıp tabıladı.


Juwmaq : Shponkali hám shlisali birikpeler haqqında juwmaq etip sonı aytiwimız múmkin házirgi kúnde shponkali birikpelerden mashinasozlikda keń kólemde paydalanıladı shponkali birikpelerdiń dúzilisi júdá ápiwayı bolǵanlıǵı sebepli olardı jıynaw hám bólimlerge ajıratıw talay ańsat esaplanadı.