Мцяллифдян

Bentonit  -  Ģirə  və  Ģərabın  universal  durulducusu  və  sabitləĢ-

diricisi  kimi  daha  geniĢ  tətbiq  sahəsi  tapmıĢdır.  O,  əsasən 

---

 

~ 228 ~ 

 

montmorillonit  və  beydelit  qrup  minerallarından  ibarətdir.  Xarici 

görüĢcə bentonit boz yaxud çəhrayı çalarlı ağ tozdur. Müsbət yüklü 

kolloidlərə  malik  Ģərablar  bentonitin  köməkliyi  ilə  duruldulur. 

Nəm  bentonit  istifadədən  əvvəl  120

0

C  temperaturda  30-35  dəqiqə 

qurudulur.  Bentonitin  optimal  dozası  hər  bir  fərdi  hal  üçün  sınaq 

iĢlənmə  ilə  müəyyən  olunur.  Sınaq  iĢlənmə  mütləq  istehsalat 

Ģəraitində  tətbiq  olunan  bentonit  və  su  ilə  aparılmalıdır.  Bu 

iĢlənmədə  kifayət  qədər  duruluq  və  sabitlik  yaradan  bentonit 

dozası müəyyənləĢdirilir.  

Ġstehsalat  Ģəraitində  bentonit  zərif  toz  halına  düĢənədək  ələnir. 

Sonra dörd qat artıq miqdarda su ilə qarıĢdırılır. AlınmıĢ qarıĢıq isti 

buğla 70-75

0

C  temperatura  qədər  qızdırılır  və  ĢiĢməsi  üçün  1  gün 

saxlanır.  Sonra  həmin  kütlə  ikinci  dəfə  qarıĢdırılır  və  ondan 

istifadə edərək Ģərabda 5-10%-li suspenziya hazırlanır. Suspenziya 

gözcüyünün  diametri  2-3  mm  olan  tordan  süzüldükdən  sonra 

istifadə üçün yararlı olur. 

Ġstehsalat  Ģəraitində  durultma  aparmaq  üçün  sınaq  iĢlənməsi 

əsasında müəyyənləĢdirilmiĢ suspenziya az miqdarda duruldulacaq 

Ģirə yaxud Ģərab ilə qarıĢdırılır. QarıĢdırılma fasiləsiz aparılmaqla, 

məhlul  dərhal  əsas  qaba  vurulur.  Çöküntünün  əmələ  gəlməsi  və 

sıxlaĢması üçün material 10 günə qədər sakit saxlanır. Bentonit su 

suspenziyasında  mənfi  yüklü  olur  və  Ģərab  ilə  qarıĢdırıldıqda 

kolloidlərin 

yükünü 

neytrallaĢdırır. 

Bulanlıq 

hissəciklər 

yapıĢqanlanır,  irilənir  və  çökür.  DurulmuĢ  material  eyni  vaxtda 

süzgəcdən keçirilməklə çöküntüdən ayrılır. Bentonit çöküntüsünün 

tərkibində  qalan  Ģərabı  ayırmaq  məqsədi  ilə  onu  sıxır  yaxud 

sentrifuqadan keçirirlər.  

Bentonitlə Ģərabı iĢlədikdə zülal maddələri çökür, oksidləĢdirici 

fermentlər  adsorbsiya  olunur,  iy  və  dadda  olan  çatıĢmazlıqlar 

aradan qalxaraq Ģərab durulur.  

Süfrə  Ģərablarını  iĢləmək  üçün  jelatin,  balıq  yapıĢqanı  və 

bentonitin  aĢağıdakı  dozasından  istifadə  olunur:  ağ  süfrə  Ģərab-

larını  iĢləmək  üçün  balıq  yapıĢqanı  1,2-2,5  q/hl,  jelatin  2-8  q/hl; 

qırmızı  süfrə  Ģərabları  üçün  jelatin  8-15  q/hl,  bentonit  (ordinarlar 

üçün) 2-10 q/dm

3

. 

---

 

~ 229 ~