Мцяллифдян

Şərab  turşulu  əhəng,  Ģərab  turĢusu  almaq  üçün  əsas 

xammaldır.  ġərab  turĢusu  xammalına  əhəng  «südü»,  üyüdülmüĢ 

quru  təbaĢir,  yaxud  kalsium  xloridlə  təsir  etdikdə  baĢ  verən 

kimyəvi reaksiyalar nəticəsində alınır. 

 

 

Təmiz  halda Ģərab  turĢulu  əhəng  –  ağ  kristal  maddə olub,  suda 

pis  həll  olur.  Tərkibində  57,7%  Ģərab  turĢusu  olur.  ġərab  turĢulu 

əhəng  –  üzüm  cecəsindən,  maya  çöküntüsündən,  konyak  barda-

sından,  eləcə  də  Ģirəni  turĢulaĢdırdıqda  onun  təbaĢirli  çökün-

tüsündən alınır. 

Üzüm  yağı  üzüm  toxumundan  sıxmaqla,  yaxud  ekstraksiya 

etməklə  alınır.  Tərkibində  85%-ə  qədər  doymamıĢ  turĢular  oldu-

---

 

~ 546 ~ 

 

ğundan, qanda xolestrinin miqdarının yüksəlməsinin qarĢısını alır. 

Yağın  belə  antixolestrin  təsirə  malik  olmasını  tərkibində  60-70% 

təĢkil  edən  linol  turĢusu  ilə  də  izah  edirlər.  Ona  görə  də  son  illər 

Ġtaliya,  Fransa,  Ġspaniya  və  digər  ölkələrdə  üzüm  yağı  istehsalı 

durmadan yüksəlməkdədir. 

Sıxılmaq  yolu  ilə  alınan  yağdan  qidada  istifadə  olunur.  YaxĢı 

təmizləndikdə  ekstraksiya  yolu  ilə  alınmıĢ  yağdan  da  bu  məqsəd 

üçün istifadə oluna bilər. Üzüm yağı əsasən ətriyyat,əczaçılıq, lak 

və  rənglər  istehsalında  geniĢ  tətbiq  sahəsi  tapmıĢdır.  Üzüm  yağı 

əlavə  olunmaqla  alınmıĢ  sabun  yüksək  yumĢaqlığı  və  köpüklən-

məyi  ilə  fərqlənir.  Bir  çox  ölkələrdə  ondan  həmçinin  konserv  və 

marqarin istehsalında istifadə edirlər. 

Şərab  sirkəsi.  Əsasən  Ģərabdan  hazırlanmasına  baxmayaraq, 

onun  cecə,  maya  çöküntüsü  və  konyak  bardasından  istehsalı  da 

iĢlənmiĢdir.  Kimyəvi  tərkibi  belədir  (q/dm

3

-lə):  ekstrakt  –  14,9-

17,2;  Ģəkər  -  6,1-7,7;  Ģərab  turĢusu  –  1,3-1,7;  kül  –  2,5-3,4;  sirkə 

turĢusu  –  70,3-76,2.  ġərab  sirkəsindən  qidaya  əlavə  kimi  və 

həmçinin təbabətdə istifadə olunur. 

Yem  məhsulları.  ġərabçılıq  qalıqlarından  alınan  yem  məhsul-

larına yem unu və yem mayası aiddir. 

Yem  unu,  yaxud  dənəvərləĢdirilmiĢ  yem,  toxum  ayrıldıqdan 

sonra  qurudulmuĢ  cecədən  və  həmçinin  toxumdan  yağ  alındıqdan 

sonra  qalan  jmıxdan  alınır.  Heyvandarlıq  və  quĢçuluqda  həm 

sərbəst yem kimi, həm də əlavə kimi istifadə olunur.  

Yem  mayası  (zülali  yem)  spirt  qovulduqdan  və  Ģərab  turĢu 

xammalı ayrıldıqdan sonra yerdə qalan maya çöküntüsündən alınır. 

Onlar nəm və quru vəziyyətdə istifadə olunur. Yem mayası 12%-ə 

qədər  nəmliyə,  25%-dən  çox  zülala  (quru  maddəyə  çevrilməklə) 

malik olmalıdır. 

Üzüm  qida  rəngləyicisi  qırmızı  üzüm  sortlarının  cecəsindən 

cövhər, yaxud toz Ģəklində hazırlanır. 

QatılaĢdırılmıĢ üzüm rəngləyicisi – tünd-nar rəngli Ģəffaf maye 

olub,  Ģərab  ətrinə  və  büzüĢdürücü  turĢ  dada  malikdir.  Tərkibində 

quru  maddələrin  (ümumi  ekstrakt)  miqdarı  30%-dən  çox, 

---

 

~ 547 ~ 

 

rəngləyici maddələr  – 50  q/dm

3

-dən  çox, kül –  7%-ə  qədər;  3%-li 

məhlulunda pH – 2,2-2,5% olmalıdır.