MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

8.11.3. İqlimin istiləşməsinin qarşısının alınması tədbirləri  

Yerli dövlət tədbirləri beynəlxaq tədbirlərlə birgə həyata keçrilməlidir. Hər iki səviyyədə keçrilən tədbirlər 

sistemində aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır: 

1)

 

mütərəqqi, qabaqcıl texnologiyadan istifadə  

2)

 

enerjiyə qənaət olunması  

3)

 

  kompleks iqtisadi, hüquqi və tərbiyəvi tədbirlərin həyata keçirilməsi. Bu tədbirlərin həyata keçrilməsin-

də əsas məqsəd atmosferə buraxılan parnik qazlarının miqdarının, ilk növbədə CO

2

 – nin azaldılması sayılır. 

Son zamanlar istehsalın müxtəlif sahələrində kabon qazından istifadə olunması üzrə yeni texnologiyalar ha-

zırlanır. Yalnız ABŞ – da 60-a qədər belə layihələr hazırlanmışdır. Bu layihələr içərisində artıq işi dayandırılmış 

quyulardan yenidən neft istehsalında CO

2

- dən istifadə olunması texnologiyası layihələrinə xüsusi qiymət veri-

lir. Bu texnologiyaya əsasən CO

2

 quruya daxil olunaraq neftdə həll edilir.Onun həcmini genişləndirərək özlülü-

yunü, suvaşqanlığını azaldır və bununla da neftin yuxarı qalxmasını təmin edir. Hesablamalar göstərir ki, bu me-

tod quruya qalan neftin 10 -15 % -ni çıxarmağa imkan verir. 

Bir sıra beynəlxalq sənədlərdə CO

2

-nin atmosferdə azaldılması göstərilmişdir: 

1)

 

Alternativ energetikanın inkişafı və İES – dən çıxan tüstü qazlarını və CO

2

 –ni tutub saxlamaq. 

2)

 

Enerjiyə qənaət edilməsi. Əgər bütün sənaye ölkələri öz istehsalı və məişətində enerji həcmini Yaponiya 

səviyyəsinə qədər endirsə enerjinin dünya təlabatı 36 % - ə qədər aşağı düşər. 

3)

 

Meşələrin qırılmasının və yanğınların qarşısını almaq və yeni meşəliklərin salınması.  

  Göstərilən tədbirlərlə yanaşı tullantıların azaldılması haqda beynəlxalq razılaşmalar da böyük əhəmiyyət daşıyır. 

Belə öhdəliklər 1988- ci ildə Toronto (Kanada) şəhərində keçirilmiş Beynəlxalq konfransda irəli sürülərək 2005-ci ilə-

dək 1988- ci ilə nisbətən atmosferə buraxılan CO

2

- in təxminən 20 % azaldılması nəzərdə tutulur.  

 Bu zaman Avstraliya, Danimarka, Fransa, Yeni Zelandiya, İsveçrə (dünya tullantılarının 4,1 % - ni təşkil 

edir ) 2005- ci ilə qədər CO

2

- ni 20 % azaltmağı, Belgiya, Kanada, Finlandiya, İrlandiya, İtaliya, Yaponiya,  Ni-

derland, Norvegiya, İsveç, (10,8 %), Böyük Britaniya, ( 2,8%) 2005- ci ilə qədər SO

2

 – nin miqdarını sabitləş-

---

 

137

dirməyə, Almaniya isə ( 3,2%) - 2005 – ci ilə qədər onu 30 % azaltmağı öhdəyə götürmüşlər. ABŞ (22, 0 % ) və 

keçmiş SSRİ tərkibində olan ölkələr (18,4 %) heç bir qərar qəbul etməmişlər.