MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

 Okean: iqlimin dəyişməsi okean sularının sirkuliyasiyasının dəyişməsinə təsir göstərə bilər, bu da öz növbə-

sində qida maddələrinin bolluğuna , bioloji məhsuldarlığına, strukturuna və dəniz ekosistemlərinin funksiyasına 

təsir göstərir və bunun nəticəsində parnik qazlarının rejimi, bununla da iqlim dəyişir. 

İqlimin dəyişməsinin aqrosistemlərə təsiri müxtəlif və mürəkkəb olacaqdır. Karbon qazının konsentrasiyası-

nın artması nəticəsində fotosintezin ölçüsü də, olsun ki, məhsuldarlıq da artacaqdır. Əkinçilik istiliklə limitlənən 

ölkələrdə (məs. Rusiya, Kanada ) ehtimal ki, məhsuldarlıq yüksələcəkdir. 

Qeyd edək ki, karbon qazının ilkin fiksasiyası mexanizminin biokimyəvi müxtəlifliyinə uyğun olaraq foto-

sintezin xarakterinə görə bitkilər 3 qrupa bölünür.(C

3

,C

4

 və CAM).CAM qrupuna aid olan yeganə bitki – ananas 

CO

2 

– nin artmasına nəzərə çarpacaq reaksiya göstərmir.Yerüstü bitkilərin 95% - i C

3

 qrupuna aid edilir, bura 

kənd təsərrüfatı bitkilərinin əksəriyyəti daxildir. CO

2

 – nin konsentirasiyasının ətraf mühitdə iki qat artması ək-

səriyyət ərzaq və lifli bitkilərin böyüməsi və məhsuldarlığına müsbət təsir göstərir.C

3

 qrupu bitkilərinin məhsul-

darlığının yüksəlməsi 10 – 50 % ,C

4 

qrupu bitkilərininki(qarğıdalı, sorqo, şəkər qamışı, darı) isə 0 – 10 % təşkil 

edir.Yüksək en dairəsində təbii meşələrin hamısı və qismən boreal meşələr gələcəkdə temperaturun dəyişməsinə 

daha həssasdır.İsti şərait yəqin ki, boreal meşələrin azalmasına və onların sərhədlərinin şimala doğru irəliləməsi-

nə səbəb olacaqdır. 

Tropik və subtropik zonaların meşələri ehtimal ki, temperaturun dəyişməsindən yağıntıların dəyişməsinə da-

ha çox həssaslıq göstərəcəkdir. Arid və semiarid rayonlarda rütubətin çatışmaması ilə əlaqədar iqlimin dəyişmə-

si mənfi təsir göstərəcəkdir. Havanın yüksək temperaturu torpağın üzvi maddələrinin təbii parçalanmasını güc-

ləndirməklə torpağın münbitliyi aşağı düşəcək, ziyanfericilər və xəstəliklərin baş vermə ehtimalı artacaqdır.  

İnsanların sağlamlığı, energetika , nəqiliyyat, sənaye, və digər aspektlərin problemlərinə aid böyük dəyişkən-

liklərin baş verməsi gözlənilir.