Ölkənin (ərazinin) yaşı (vaxt) torpaqəmələgətirən amil kimi. Hər hansı torpaq tipinin yaranması üçün
müəyyən vaxt lazımdır. Burada torpağın mütləq və nisbi yaşını ayırmalıdır. Məlum olduğu kimi keçmiş SSRİ-
nin şimal hissəsi yaxın vaxtlarda buzlaqlardan azad olmuşdur. Cənubi Rusiya və Qazaxıstan çölləri (stepləri),
Türkmənistan və Özbəkistan səhraları, Sibirin və Uzaq Şərqin bir hissəsində buzlaq olmamışdır.
Tundra torpaqlarını şərti olaraq ən cavan, podzol torpaqları orta yaşlı, qaratorpaq və şabalıdı torpaqları isə
yetişmiş yaşlı torpaqlar hesab etmək olar. Ən cavan torpaqlar çayların gətirmə konuslarında, müasir allüvial
çöküntülər üzərində inkişaf edən torpaq hesab olunur.
Beləliklə, torpağın mütləq yaşının başlanğıcı qurunun buzlaqdan, dəniz, göl, okean altından azad olması vax-
tı hesab olunur. Torpağın nisbi yaşı dedikdə isə onun vaxta görə formalaşması sürəti (müddəti) nəzərdə tutulur.
H. Bennetə görə ana süxurdan 2-3 sm torpağın yaranması üçün 200-1000 il vaxt lazımdır.
Dostları ilə paylaş: |