“Mən fəxr edirəM ki, AzərbAycAnlıyAM!”
Yüklə 2,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
bAyTArlıq
Elmi-praktik jurnal 30 müddətində gündəlik müşahidə altında sax- lanıldı. Bu müddətdə təcrübə heyvalarının iki başında (1222 və 1505 №-li) hemoqlo- bin və eritrositlərin miqdaları demək olar ki, normal hədlərə yaxın səviyyəyə qədər artdı: hemoqlobin 8.4-10.3 q %, eritrositlər 4.25-5.6 mln. müəyyən edildi. Protrombinin göstəricisi 10-14 saniyəyə qədər azaldı. Pe- roksidaza rəqəmi 15.9-19.2-ə qədər artdı. Hər üç inəkdə katalaza fermentinin fəallığı normal həddə çatmasa da, müalicədən əv- vəlki status həddindən xeyli artıq səviyyədə qaldı. Qələvi fosfotazanın göstəricisi isə status həddindən 34.2-35 % azalaraq sabit səviy yədə (5-5.4 %) dayandı. Sidiq göstəriciləri 1437 №-li inəkdə açıq qırmızı rəngli, bulanıq, makrohematuriya formalı sidik ifrazı davam etdi. 1222 №-li inəkdə sidik al-qırmızı rəngdən narıncı rəngə, bulanıqlıqdan şəffaflığa və makrohe- maturiyaya çevrildi. Bu vəziyyət bir ay müddə tində davam etməklə sabit qaldı. 1505 №-li inəyin sidiyi əvvəlki kimi yenə də sarı rəngli, şəffaf və mikrohematuriya for- mada qeydə alındı. Ümumiyyətlə, müalicə müddətində (75 gün) təcrübə heyvanlarının ümumi vəziyyətində də yaxşılaşma, güm- rahlaşma, diri kütlənin bir qədər artması (birtərəfli yem ləndirməyə baxmayaraq) və s. qeydə alındı. Beləliklə xroniki hematuriya ilə ağır (makrohematuriya) üç baş spontan xəstə inək üzərində aparılmış simptomik müalicə nəticəsində onların iki başında (1222, 1505 №-li) klinik sağalma, anemik vəziyyətin itməsi, qanın morfoloji tərkibində, xüsusən hemoqlobin və eritrositlərin səviyyələrinin normal həddə çatması, biokimyəvi göstəri- cilərin normaya yaxınlaşması, ən başlıcası isə makrohematuriyanın mikrohematuriyaya çevrilməsi mümkün oldu. Bir başda isə (1437№-li) ümumi vəziyyətdə yaxışlaşma müşahidə olundusa da, müalicə müddətində makrohematuriya olduğu kimi davam etdi. Təcrübənin 75-ci günündə patoloji- anato mik tədqiqat ücün inəkləri kəsildi. Bu zaman mikrohematuriyalı inəklərdə (1222 və 1505 №-li) daxili orqanlarda əsaslı vizual dəyişik lik müşahidə edilmədi; yalnız sidik kisələ rində selikli təbəqənin zəif hiperplazik vəziyyəti və sağalmış bir neça yara yerləri müşahidə edildi. Makrohematuriyalı inəkdə (1437№-li) isə qaraciyərdə xroniki hepatit, onun şişkin vəziyyəti, orqanın konsistensiya- sının bərkiməsi, xroniki endokardit, ürəyin həcmcə böyüməsi, ən vacibi isə böyrəklərdə nefrit əlamətləri, sidik kisəsi divarının 3-4 dəfə qalınlaşması, selikli qişasının hemorragiyalı və onun mərkəz hissəsində 3 ədəd noxud boyda, üzəri açıq, qan axıntısı verən qırmızı rəngli yaralar, şişkinliklər və s. qeydə alındı. Ümumiyyətlə, təcrübədən alınan nəti cə- ləri yekunlaşdıraraq göstərmək olar ki, qara malın xroniki hematuriyasında tətbiq edilmiş simptomatik müalicə preparatları- nın təsi rin dən orqanizmdə gedən hemato- loji, bio kimyəvi dəyişikliklər (hemo qlo- binin, eritro sit lərin miqdarca artması, pro trom bin göstə ri cisinin azalması, kata- laza, peroksidaza fer mentlərinin fəallığının yüksəlməsi, qələvi fosfotaza fermenti göstəricisinin aşağı enməsi və s.). xəstəliyin müalicə olunmasının müm kün olduğunu deməyə əsas verir. Lakin bu müalicə uzun vaxt çəkir və artıq vəsait tələb edir. Xroniki hematuriyanın açıq forması etioloji faktorun orqanizmə ümumi toksik təsiri fonunda patoloji prosesin sidik orqan- larında lokalizasiya etməsi ilə gedən və tədbir görülmədikdə ölümlə nəticələnən qa- ramalın ağır gedişatlı xəstəliyidir. Xəstəlik mədə-bağırsaqlarda sidik yolla- rında seroz, selikli təbəqələrdə kapilyar da- mar sisteminin ektaziyası, hemorragiyası, sidik kisəsi selikli qişasının hiperplaziyası, papillomatoz şişləri, qan axıdan açıq yara- ları, qan doğuran orqanlarının əvvəlcə hi- perplaziyası, sonra isə hipofunksiyası və or-
|