Menejment va marketing
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
5-rasm. Xo„jalik tavakkalchiligi 9 . Tadbirkorlik daromadini tadqiq etishdagi tavakkalchilik to„g„risida klassik nazariyotchilar (Senior, Mill) boshlanishda tadbirkorlik daromadi strukturasini foiz (kiritilgan kapitalga nisbatan xissa sifatida), tadbirkorning ish haqi, va nihoyat tavakkalchilik uchun to„lov (tadbirkorlik faoliyati bilan bog„liq tavakkalchilik imkoniyatlarini koplasi misolida) kabi bo‟laklarga ajratdilar. Natijada ko„pchilik xorijiy iqtisodchilar (Samyo„l Rod, Seligman, Sey, Klark va boshqalar) tadbirkorlik daromadini bevosita tavakkalchilik nuqtai nazaridan turib ya‟ni tadbirkorlik faoliyati bilan bog„liq tavakkalchilikni baholay olishda deb ifodalamoqda. Har qanday xo„jalik faoliyatida hamma vaqt xo„jalik operatsiyalarining u yoki bu xususiyati oqibatida pul mablag‟larini yo„qotish xavf-xatar mavjud bo„ladi. Ana shu xavf-xatar moliyaviy tavakkalchilikni tashkil etadi. Moliyaviy tavakkalchilik bu tijorat tavakkalchiligidir. Tavakkalchilik toza va spekulyativ bo„lishi mumkin. Toza tavakkalchilik- zarar yoki pullashgan natijalarga erishish imkoniyatini bildiradi. Spekulyativ tavakkalchilik-ham 9 Мартин Г., Хетрик С. “Корпоративные репутации, брендинг и управление персоналом”. Учебник. М.:: «Группа ИДТ», 2013. –43-с. Xo‟jalik tavakkalchiligi Muvaqqat tavakkalchilik mahsulot ishlab chiqarish jarayonida keraksiz bo‟lib qolganda paydo bo‟ladi Ob'yektiv tavakkalchilik mazkur xududda, aniq bozorda ishlab chiqarilgan mahsulot sotilmay qolganida paydo bo‟ladi. 27 ijobiy, ham salbiy natijaga erishish imkoniyatini ifodalaydi. Moliyaviy tavakkalchilik – demak bu spekulyativ tavakkalchilikdir. Investor venchur moliyalashtirishni amalga oshirar ekan, u oldindan o„zi uchun ikki natija; foyda yoki zarar ko‟rishini bildiradi. Moliyaviy tavakkalchilikning xususiyati shundaki; u moliyaviy kredit va birja sohalarida o‟tkazilgan qandaydir operatsiyalar, qimmatli qog‟ozlar birjasidagi operatsiyalar natijasida ko‟rilishi mumkin bo„lgan zarar ehtimoliyatidir. Investor moliyaviy tavakkalchilik xatarini pasaytiruvchi aniq vositalarini tanlar ekan quyidagi tamoyillardan kelib chiqishi kerak: -o„z mablag`idan ortiq miqdordagi xatar bilan tavakkalchilik qilmaslik kerak. -tavakkalchilik xatarini oqibatini o‟ylashi kerak. -o„z daromad ishtiyoqida katta xatarga bormaslik kerak. Birinchi tamoyil amalga oshirishning mazmuni shuki, kapital kiritishdan oldin, investor: -maksimal darajada ko„rishi mumkin bo„lgan zarar hajmini aniqlashi; -«uni kiritiladigan kapital hajmi bilan taqqoslashi»; -uni o„zining barcha xususiy moliyaviy resurslari bilan taqqoslanish agar bu kapitaldan ajralib kolsa, bankrot bo„lmasligini aniqlashi kerak. Kiritiladigan kapitaldan ko„riladigan zarar xajmi shu kapital hajmiga teng, yoki undan ortiq yoki kam bo„lishi mumkin. To‟g‟ridan-to‟g‟ri investitsiyalashda zarar hajmi qoidaga ko„ra venchur kapital hajmiga teng bo„ladi. Moliyaviy tavakkalchilikni turli vosita va usullari yordamida oldini olish mumkin. Unday vositaga, tavakkalchilikdan saqlanish, boshqalar zimmasiga o„tkazish, tavakkalchilik darajasini pasaytirish kiradi. Tavakkalchilikdan saqlanish- bu tavakkalchilik bilan bog„liq ishlarni qilishdan voz kechish demakdir. Lekin tavakkalchilikdan voz kechish investor uchun bo‟lgusi daromaddan voz kechish demakdir. Tavakkalchilikni saklab qolish- bu tavakkalchilik xatarini 28 investorda ya‟ni investor zimmasidan ma‟suliyatni qoldirish demakdir. Investor venchur moliyalashtirishni amalga oshirar ekan, u venchur molyalashtirishdan ko„riladigan zarar o‟rnini o„z mablag‟i hisobidan qoplanishini oldindan biladi. Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|