Menejmentning tadqiqot usullari
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Konsepsiya –
bu kishi faoliyatini (tadqiqotchilik, boshqaruvchilik, loyihalash, funksional va h.k.) belgilovchi umumiy boshlang‘ich maqsad bilan bog‘langan va muayyan maqsadga erishiga yo‘naltirilgan qoidalarning to‘plamidir. Ilm-fan sohasida konsepsiya hodisalarni tushuntirishga hamda asos soluvchi g‘oyalar va yondashuvlar to‘plami sifatida tadqiqotlarni tashkillashtirishga yordam beradi. Amaliy kishi faoliyatida u boshlang‘ich dalil bo‘la oladigan hukmlar va ko‘rsatmalarni, ularga erishish maqsadi va vositalarini aks ettiradi. Masalan, boshqaruv sohasida konsepsiya boshqaruvga yondashuvlar, qadriyatlar tizimini aks ettiradiki, ular bo‘yicha echimlar variantlari, boshqaruv vaziyatlarini amaliy tahlil qilish omillari tanlanadi va hokazolar. Bir nechta turli boshqaruv konsepsiyalarini aytib o‘tish mumkin: boshqaruv madaniyati konsepsiyasi, norasmiy boshqarish konsepsiyasi va boshqalar. Boshqaruv konsepsiyasi boshqaruv tadqiqotining hamda ilmiy asoslangan loyihalashning predmeti va natijasi bo‘lishi mumkin. Boshqaruv vaziyati kabi tadqiqot ob’ektining o‘ziga xosligi ko‘p jihatdan uni tadqiq etish prinsiplarini ham aniqlaydi. Integratsiya, divergensiya, transformatsiya 79 va konvergensiya pritsiplaridan ketma-ket foydalanish asosida samaradorlikka erishish mumkin. Divergensiya – bu tadqiqot predmeti chegaralarini kengaytirish bo‘lib, u etarli darajadagi samarali echimni qidirish makonini ta’minlash uchun zarurdir. Tadqiqot maqsadlari barqarorsiz yoki noaniq bo‘lganda divergensiyadan foydalanish eng ko‘p samara beradi. Ehtimoliy echimlarning istalgan variantlari – zid, muammoga taalluqli bo‘lmagan, yiroq, noaniq variantlari ko‘rib chiqish uchun qabul qilinadi – bu esa qidiruv maydonini kengaytiradi. Divergensiya – bu g‘oyalar, yondashuvlar, tadqiqot yo‘nalishlarini tekshirish, paradigmalar va sanoq boshlarni qidirishdir. Bu erda muammo mohiyatini aks ettiruvchi masalalarning qo‘yilishi eng katta ahamiyat kasb etadi. Divergensiyaning bevosita natijasi bo‘lib, muammoning eng to‘g‘ri qo‘yilishi, uni echish yondashuvlari va maqsadlarini, shuningdek echim variantlarini baholash shkalasini aniqlash hisoblanadi. Divergensiyadan foydalanish vaziyatning o‘zini shakllantirish, axborotni saralash, tadqiqot maqsadlarini aniqlashtirish imkonini beradi. Transformatsiyalash – bu muammoni o‘zgartirish va uni keyingi tadqiqotlar va u bilan amaliy ishlash uchun eng maqbul, madqiqot ehtiyojlari va maqsadlariga eng yuqori darajada javob beruvchi ko‘rinishda taqdim etish, muammoni tadqiqotchilik vazifalarining mazmuni va xususiyatlarini aks ettiruvchi ravshan sxema ko‘rinishida taqdim etishdir. Transformatsiyalash, muammoni dekompozitsiya qilish, uni echish vositalarini aniqlash, tadqiqotni o‘tkazishda ishlatiladigan tayanch tushunchalarni ta’riflashni o‘z ichiga oladi. Transformatsiyalash prinsiplari – tasniflash, siljitish, cheklovlar, o‘zaro ta’sir ko‘rsatish, muammo tuzilishini aniqlashtirish, morfologik tahlil, tabaqalashtirish mezonlarini tanlash. Konvergensiya qilish – bu tadqiqot maqsadiga erishilganlikni tavsiflovchi yakuniy echim topilgunga qadar muqobil va ikkinchi darajali muammolarni ketma- ket hal qilish. 80 Konvergensiya qilishning xususiyati – qat’iy mantiqiy tanlov metodikalaridan foydalanish, noaniqlikni bartaraf qilish, o‘rnatilgan mezonlar bo‘yicha muqobilliklarni istichno qilish. Konvergensiya qilish – bu boshqaruv qarorlarini aniqlashtirish va detallashtirish, qidiruv maydonini qisqartirishdir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|