MəruzəÇİ: dos. Həşimov Xalıq Məhəmməd oğlu MÖvzu giRİŞ. Qİda kimyasi fəNNİ, MƏQSƏd və VƏZİFƏLƏRİ

Böyrəküstüvəzilərin qabıq hissəsində 
isə indiyə kimi 30-a qədər hormonun 
varlığı müəyyənləşdirilmişdir. Bunların hamısı sterinlərin ketoörəmələridir, 
steroidlərdir. Misal olaraq kortikoste-ron, kortizon, kortizol (oksikortikosteron) və 
s. göstərilə bilər. 
Böyrəküstü vəzinin qabıq maddəsində sintez olunan hormonların 
quruluşlarının əsasını tsiklopentanperhidrofenantrenin törəmələri olan preqnan və 
allopreqnan təşkil edir. Böyrəküstü vəzilərin ümumi çəkisinin 5%-ə qədəri 
xolesterinin payına düşür. Ondan kortikosteroidlər sintez olunur.
Bu hormonlar zülalların, karbohidratların, yağların və mineral maddələrin 
(düzların, suyun) mübadiləsində əsas rol oynayır. 
Mineral maddələrin mübadiləsində iştirak edənlərə mineralokortikoidlər 
deyilir. Məsələn, aldosteron, dezoksikortikosteron və s. Bunların təsirilə 
hüceyrələrdə və bioloji mayelərdə natrium və kalium ionlarının paylanması 
nizamlanır.
C
6
H
5
C
6
H
4
OH C
6
H
3
(OH)
2
C
6
H
3
(OH)
2
C
6
H
3
(OH)
2
C
6
H
3
(OH)
2
│
│
│
│
│
│
CH
2
-
½
O
2
СH
2
+
½
O
2
CH
2
- CO
2
CH
2
+
½
O
2
CHOH +CH
3
CHOH 
│
│
│
│
│
│
H
2
N
─ ─
CH COOH CHNH
2
CHNH
2
CH
2
NH
2
CH
2
NH
2
CH
2
│
│
│
COOH COOH NH−CH−(CH
3
)
2 

Fenilalanin Triozin Dofa- Dofamin Noradrena- Adrenalin 
(dioksifenilalanin) lin 

---

91 
Qlükokortikoidlər (kortizon, kortikosteron, pksikortikosteron və s.) 
karbohidratların mübadiləsində iştirak edir. Bu vəzilərin xəstəliyi nəticəsində 
xroniki kaxeksiya və zəiflik müşahidə olunur, dəridə piqmentasiya pozulur. Buna 
bürünc və ya Addison xəstəliyi deyilir.