Qattiq jism, suyuqlik va gazlarda issiqlik uzatilishi. Issiqlik o‘tkazuvchanlik. Konveksiya
IV bob. Issiqlik hodisalari
108
108
4-jadval
Modda
Issiqlik o‘tkazuv-
chanlik,W/(m · K)
Modda
Issiqlik o‘tkazuv-
chanlik, W/(m · K)
Aluminiy
209
Gisht (qizil)
0,77
Mis
395
Beton
0,11–2,33
Po‘lat
50
Qog‘oz
0,140
Temir
73
Suv
0,600
Kumush
418
Havo
0,025
Qo‘rg‘oshin
35
Paxta
0,042
80-rasm.
Suyuqliklarning issiqlikni qanday o‘t
kazishini
o‘rga
nish uchun quyidagicha tajriba o‘tkazaylik.
Uzun pro birka olib, uning tagiga muz bo‘laklarini
solaylik. Usti dan esa metall sharcha bilan bostirib
qo‘yaylik. Sharcha ustidan suv quyib, rasmda
ko‘rsatilgan holat
da yuqori qismidan qizdiraylik.
Dastlab suv isib bug‘
lanadi, so‘ngra yuqori qismi qaynay bosh
lasa-da,
probirka tagidagi muz erimasdan turadi (80-rasm). Sababi haqida o‘ylab
ko‘ring.
Havo ham suyuqlik kabi issiqlikni yomon o‘tkazadi. Yonib turgan
gugurt yoki qizigan pechka yaqiniga qo‘limizni yaqin tutib, kuydirmasdan
tura olamiz.
Amaliy topshiriq
Uyingizni isitilish chizmasini chizing. Uning qanchalik to‘g‘ri
bajaril ganligini o‘rganib ko‘ring.
1. Uy derazalariga «fortochka»lar nima sababdan yuqori qismiga qo‘yiladi?
2. Qanday holatlarda jismlardan bir vaqtda ham issiqlik o‘tkazuvchanlik, ham
nurlanish orqali issiqlik uzatiladi?
3. Nima sababdan yonib turgan gugurt cho‘pini ushlab turganingizda qo‘lingiz
kuymaydi?
4. Jadvalga qarab qaysi uyda yozda salqinroq, qishda issiqroq bo‘lishini
ayting. G‘ishtdan qurilgan uydami yoki betondan?
|
