Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Nurlanish. Turmushda va texnikada issiqlik uzatilishidan foydalanish

---

IV bob. Issiqlik hodisalari
110
110
uzoq vaqt saqlanadi. Issiqlik uzatishning uchta 
turi bo‘yicha issiqlik tarqalib ketmasligining 
sababini tushuntirib ko‘ring.
Demak, zaruriyatga qarab, issiqlikni yaxshi 
o‘tkazish lozim bo‘lsa, konvek siyani tezlashtirish 
choralari hamda issiqlikni yaxshi o‘tkazadigan materiallardan foydalanish 
kerak ekan. Uyda ovqat pishirish va choy qaynatish uchun ishlatiladigan 
qozon va chovgumlarni issiqlikni yaxshi o‘tkazuvchi materiallardan 
yasaladi. Lekin qaynagan choyni uzoqroq issiq holatda ushlab turish 
uchun chinni choynakka damlagan ma’qul bo‘ladi. Choyni stakanda 
ichsak, og‘iz kuyib qoladi. Lekin chinni piyolada ichsangiz kuymaydi. 
Nima sababdan?
Nurlanish energiyasidan foydalanishda ham materiallarga va uning 
rangiga e’tibor beriladi. Yozda issiqlik nurlarini yaxshi qaytaradigan oq 
rangdagi liboslar kiyilsa, qishda to‘q rangdagilari kiyiladi.
Amaliy topshiriq
1. Qalin qog‘oz olib, undan quticha yasang. Uning ichiga suv 
to‘ldirib birozdan so‘ng usti berk elektr plitkasiga qo‘ying. Undagi suv 
isishi va hatto qaynashi mumkin. Lekin qog‘oz quticha kuymaydi. Sababini 
tushuntiring.
2. Massasi va o‘lchamlari kattaroq bo‘lgan temir bo‘lagiga qog‘oz 
parchasini yopishtirib olovga tuting. Qog‘oz bilan nima hodisa ro‘y 
berishini kuzating va sababini tushuntiring.
81-rasm.
82-rasm.
83-rasm.

---

111
1. Avtomobil dvigatelini qizib ketishdan qanday saqlanishini bilasizmi?
2. Uylarni isitishda to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoqilg‘ini yoqib isitiladigan pech lardan, 
qaynoq suv bilan isitiladigan yoki bug‘ bilan isitiladigan radiator 
lardan 
foydalaniladi. Ularning qanday afzalliklari va kamchiliklari mavjud?
3. Nima uchun sovuq binoda eng avval oyoq sovqotadi?