Microsoft Word Арабов Дизайн 280613. doc

Şəkil 46. Optik illuziya 
a- Müller-Layer illuziyası; b- kvadratın tərəfinin deformasiya 
olunmuş şəkildə görünməsi; v- bucaqların qeyri-bərabər görünməsi; 
q- boyuna və eninə cizgiləri olan sahələrin qeyri-bərabər 
görünməsi; d- maili xətlərdə kəsişən üzün şaquli xətlərinin bir-
birindən fərqli görünməsi; e- eyni ölçülü qara və ağfiqurların müxtəlif 
ölçüdə görünməsi; j- kiçik və böyük dairələrlə əhatə olunmuş eyni 
dairələrin müxtəlif böyüklükdə görünməsi; z- üfiqi və şaquli xətlər 
çəkilmiş divarın hərəkətdə və sükunətdə görünməsi. 
 
 
Istehsalata təsir edən ən önəmli faktorlardan biri də rəng və işıq 
kontrastı  və nüansdır. Istehsalat intensivliyinin, dəzgahların rəngləri 
və işıqlanma istehsalat məhsuldarlığına böyük təsirgöstərir. 
 
 
 

---

 
60
16. STANDART VƏ ESTETIKA 
 
Standartlaşdırma milli iqtisadiyyatın inkişafı  və beynəlxalq 
münasibətlərin genişləndirilməsi üçün əsas vasitələrdən biridir. 
Keçmiş SSRİ-də Əmək və Müdafiə Şurası nəzdində 1926-cı ildə 
standartlaşdırma komitəsi yaradılmışdır.  
Standartlaşdırmada məhud sayda parametrlərin müxtəlif 
kombinasiyasəndan çox geniş çeşiddə  məmulların müəyyən tələbatı 
ödəyən istehsalını yaratmaq mümkündür. 
Təbiətdə çoxlu sayda sadə elementlər olsa da, onun 99,5%-ni 12 
əsas element “ standart”  təşkil edir. Bu prinsip standartlandırmada da 
əsas qəbul olunmuş  və standartlaşdırma üçün – parametrik standart 
sıranın yaradılması üçün münasib rəqəmlər sırasından istifadə olunur. 
Bu sıranı ilk dəfə olaraq fransız mühəndisi Şarl Renard tərtib etmişdir 
(1886-cı il). 
1956-cı ildə Beynəlxalq standartlaşdırma komitəsinin qərarı ilə 
bu sıra qəbul edilmişdir. Beynəlxalq standartlar təşkilatı bunu 1953-cü 
ildə  qəbul etmişdir. (QOST 8032-56). Bu münasib rəqəmlər sırası 
cədvəl 1-də verilmişdir. Beynəlxalq standartlar təşkilatı bunu 1953-cü 
ildə  qəbul etmişdir. Insan tərəfindən hazırlanan məhsulların utilitar-
funksional, konstruktiv-texnoloji, ekonomik, sosial, estetik-ideya 
keyfiyyətlərini nəzərə alan xüsusiyyətlərə ayırmaq olar (Şəkil 47). 
Standartın  əsasını faydalılıq, utilitarlıq, məqsədəuyğunluq və 
gözəllik təşkil edir. Standartlar yaxşı və qənaətbəxş ola bilməz, onlar 
daha mükəmməl olmalı, utilitar-funksional-texniki tələbləri 
öyrənməkdən başqa estetik tələbləri də tam ödəməlidir. Texniki 
mükəmməlliyin və standartın estetikliyini, istehsalat məhsulunun 
forma dəyişməsinin  əsas parametrlərindən biri olaraq həndəsi və 
münasib rəqəmlər sırası təşkil edir. 
 

---

 
61