133
toki ostida qoldirish, plastinalarni muddatidan avval yemirilishning
asosiy sabablaridan biri hisoblanadi. Ma’lumki, o‘ta zaradlash vaqtida
tok, asosan, suvning elektroliz bo‘lishiga, ya’ni vodorod bilan kislorodga
parchalanishiga sarf bo‘ladi. Elektroliz natijasida
ajralib chiqayotgan
kislorod, musbat plastinalarning qo‘rg‘oshin panjaralarini oksidlab, uni
sekin-asta PbO
2
ga aylantiradi va yemirilishga olib keladi.
Plastinalarining yemirilishi yana quyidagi hollarda sodir bo‘lishi
mumkin:
• zaradlash jarayonining oxirida tok qiymatining katta bo‘lishi va
elektrolit qattiq "qaynab" ketishi, faol massaning mayda g‘ovaklaridan
otilib chiqayotgan havo pufakchalari tezligining ortishi va natijada,
plastinadagi faol massaning yumshashi va ushalib
tushib ketishi;
• elektrolit temperaturasini me’yoridan oshib ketishi,
elektrolit
tarkibida azot, xlorid va sirka kislotalarining bo‘lishi yoki kimyoviy toza
bo‘lmagan sulfat kislota ishlatilishi-musbat plastinalarning panjaralarini
korroziyaga chalinishi;
• elektrolit tarkibidagi suvning muzlab qolishi;
• akkumulator avtomobilda yaxshi mahkamlanmaganligi.
Akkumulator batareyasini zaruratsiz ketma-ket
va katta tok bilan
razrad qilinganda, masalan startyor ulanganda, plastinalar qizib, qayishib
ketishi mumkin. Ayniqsa bunday hodisa ko‘prok
musbat qutbli
plastinalarda uchraydi. Plastinalar qayishishi natijasida separatorlarni
teshib o‘tib, o‘zaro qisqa tutashishi mumkin. Bundan tashqari, plastinalar
qayishishi, ularni qoplab turgan faol massada darzlar hosil bo‘lishiga va
keyinchalik plastina panjarasidan tushib ketishiga olib keladi.
134
7-bob.
AVTOMOBIL KUZOVI
Avtomobilning energiya manbai dvigatel, transmissiya,
yurish
qismi, boshqaruv mexanizmi o‘z vazifasini bajara olishi uchun biror
qismga mahkamlanishi kerak. Bundan tashqari, avtomobilda yuk va
yo‘lovchilarni ham joylashtirish zarur. Yuk avtomobillarida haydovchiga
ayrim joy ajratilgani uchun kabina ham kerak.
Ko‘tarib turuvchi qism avtomobilga zarur
hamma agregat,
mexanizm, uzellarni joylashtirish uchun kerak.
Ko‘tarib turuvchi qismga asosan rama mansub bo‘lib, ramasiz
konstruksiyalarda esa kuzov hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: