- 93 - eotibor nafas chiqarishga qaratilishi, chunki o‘pkadagi
kislorodi kam bo‘lgan havo yangi havo bilan aralashib
ketmasligi keskin va chuqur nafas chiqarish tavsiya qilinadi.
Yuqori malakali sportchilarda chidamlilikni tarbiyalashda
hozirgi zamon metodikasi biror mashg‘ulotni o‘zidagina emas,
trenirovka mashg‘ulotlarining yillik tsiklida ham juda kata
hajmda ish bajarishni tavsiya qilmoqda.
Masalan, mashhur frantsuz sportchisi Allen Mimun o‘zini
sport karperasi yillarida jami 85 ming
km yurgan. Uni
baholash maqsadida yer shari aylanasi-ekvatori 40 ming
kmligini ekanligini e’tiborga olsak, Magellanni birichi marta
uni aylanib o‘tishi uchun 3 yil sarflaganligini ko‘z oldimizga
keltirishimiz
lozim.
“Sportcha
yurush”
bilan
shug‘ullanuvchilar bitta trenirovka
mashg‘ulotida 100
km.gacha masofani o‘tadilar. Chidamlilikni tarbiyalashda
faqat masofa uzunligini hisobga olish noto‘g‘ri natijaga olib
kelishi
ni
unutmasligimiz
lozim.
Chunki
jismoniy
tayyorgarligi yuqori bo‘lgan sportchi uchun 800
m ga
yugurishga 1.45.0 dan tez vaqt sarflasa bu yuguruvchiga qayd
qilingan masofa sprint masofasi bo‘lib xizmat qiladi. Yangi
o‘rganuvchi uchun esa 3-3, 5
min li muddat uzoq masofa rolini
o‘ynashi mumkin.
Tezkorlik sifati va uni rivojlantirish usuliyoti. Tezkorlik
deganda,
individ
harakatlarining
tezlik
xarakteristikasi,
asosan
harakat
reaksiyasining
vaqtini
belgilovchi funksional xususiyatlarning kompleksi tushuniladi.
Tezlikni namoyon bo‘lishining uchta asosiy shakli bor:
1. Yakka harakat tezligi (kichik tashqi qarshilikni
yyengish bilan)
