- 101 - e’tiborga olish lozim. Egiluvchanlikni yomonlashuviga olib
boradigan noqulay holatlarni, chigal yozish (razminka)
mashqlari yordamida muskullarni qizitish bilan bartaraf etish
mumkin. Egiluvchanlik charchash ta’sirida sezilarli o‘zgaradi,
faol egiluvchanlik ko‘rsatkichlari esa ortib boradi. Bolalar
kattalarga qaraganda ancha egiluvchan bo‘ladi, degan fikr
unchalar to‘g‘ri emas. Bu fikrni boshqacharoq
– bolalarda
egiluvchanlikni tarbiyalash kattalarga nisbatan osonroq
ko‘chadi, deb tushunsak to‘g‘rirok bo‘ladi. Faol egiluvchanlik
bevosita muskul kuchi bilan aloqador. Lekin kuchni
rivojlantiradigan mashqlar bilan shug‘ullanish bo‘g‘inlarda
harakatchanlikni susaytirishi, chegaralash mumkin. Lekin
bunday salbiy ta’sirni yengish mumkin. Egiluvchanlik va
kuchni rivojlantiradigan mashqlarni maqsadga muvofiq
qo‘shib olib borish yo‘li bilan egiluvchanlik jismoniy sifatini
normal tarbiyalanishiga erishish mumkin. Jismoniy tarbiya
jarayonida egiluvchanlikni mumkin qadar me’yoridan ortiq
rivojlantirish salbiy oqibatga olib kelishi mumkin. Zaruriy
harakatlarni
imkoniyat
darajasida
erkin
bajarilishini
ta’minlaydigan holatda rivojlantirish, uning me’yori esa
harakat bajariladigan maksimal amplitudadan ortmasligiga
erishish, egiluvchanlik zaxirasini boyitishga olib keladi.
Egiluvchanlikdan kelib chiqadigan gipertrofiya, bo‘g‘inlarning
anotomik tuzilishi doirasida rivojlanish o‘zini oqlamaydi,
chunki u rivojlanishning garmoniyasini buzadi, pedagogik
maqsadlarga zid keladigan holga kelishi mumkin. Umurtqa
pog‘onasining
tos
son
va
yelka
bo‘g‘inlarining
harakatchanligini tarbiya jarayonidagi a hamiyati beqiyosdir.
Egiluvchanlikni rivojlantirish
uchun maksimal harakat