- 109 - bukish). Kuch bilan bajariladigan har qanday mashqlar
o‘zining ijobiy va salbiy tomonlariga ega. Og‘irlik bilan
bajariladigan mashqlarning qulay tomoni shundaki, ular
yordamida ham yirik, ham mayda muskullar guruhiga ta’sir
etish oson va ularni dozalash qulay. Salbiy tomoni shundaki,
tezlik
– kuch talab qiladigan xarakterdagi harakatlar tartibi tez
buziladi (ayniqsa og‘irlashtirib, vazminligini orttirib, malol
kelishi tezlashadigan mashqlarda), dastlabki holatda muskul
tarangligi bir xil (statik holat) ushlanadigan mashqlarda,
mashqning
tashkillanishi
qiyinligi
(maxsus
jihozning
kerakligi, metal jihozning shovqini va boshqalar) ko‘zga
tashlanadi. O‘z-o‘ziga qarshilik ko‘rsatish bilan bajariladigan
mashqlarning qulayligi shundaki, qisqa vaqt ichida katta
dozada nagruzka berish mumkin va maxsus jihoz va
inventarni talab qilmaydi, lekin muskullar elastikligining tezda
yo‘qolishiga olib keladi. Bundan tashqari, bu mashqlar yuqori
asab tarangligi (zo‘riqishi)da bajariladi, shuning uchun ularni
sog‘lom, jismoniy tayyorgarligi talab darajasida bo‘lgan
odamlarga, o‘z-o‘zini nazorat qilish tizimli olib borilishi
tavsiya etiladi.
Kuchni rivojlantirish metodlari. Muskul kuchining
ortishi, asosan uni rivojlantirish metodlariga bog‘liqdir.
Maksimal zo‘riqish metodi, ya’ni me’yordagi yoki
me’yorga yaqin og‘irliklarni ko‘tarish (o‘z vaznining 90-
95%), asab muskul apparatining maksimal safarbarligi va
muskul kuchining ko‘p bo‘lmasada ortishini ta’minlaydi.
Ammo bu yuqori darajadagi asab-psixik zo‘riqishi bilan
bog‘liq,
ayniqsa,
o‘quvchilar
kuchini
rivojlantirishda
noqulaylik tug‘diradi. Oz miqdordagi qaytarishlar modda
