- 105 - 3) muskulning qo‘zg‘aluvchanligi va undagi quvvatning
manbai miqdoriga qarab.
Muskul kuch namoyon qilishi uch xil rejimda zo‘riqadi:
a) o‘zining uzunligini o‘zgartirmay (statik, izometrik
rejimda). Tananing turlicha holatlarda (pozalar) da ushlash va
h.k.lar bilan;
b) muskul uzunligini kamayishiga hisobiga, bardosh
berish bilan (miometrik). Zo‘riqish birday
– o‘zgarmay turadi,
bunday rejim siklik va balastik harakatlardagi muskul
qisqarishi fazalari evaziga sodir bo‘ladi;
d) muskulni cho‘zish vaqtida uning uzayishi hisobiga (yon
berish,
bo‘sh kelish-pliometrik ) kuch yuzaga keladi. O‘tirib
turish, uloqtirish, depsinishda muskul qisqarishi orqali shu
kuch namoyon bo‘ladi.
Bardosh berish bilan, yon berish bo‘shashtirish bilan kuch
namoyon qilishni dinamik rejimdagi kuch deb atash qabul
qilingan.
Shunday qilib, bunday sharoitlarda maksimal kuchni
ko‘lami turlicha qayd qilingan kuch namoyon qilishning
asosiy xillari kuch qobiliyatining klassifikatsiyasi sifatida
qabul qilingan.
Kuch qobiliyatlarining turlari muskul zo‘riqishi tartibining
kombinatsiyalashtira olish xarakteriga qarab farqlanadi. Statik
rejimda va sekinlashtirilgan harakatlarda namoyon bo‘ladigan
shaxsiy-kuch qobiliyatlari va tezlik-kuchi hisobiga sodir
bo‘ladigan kuch (dinamik kuch), tez bajariladigan harakatlarda
qo‘llaniladi. Boshqachasiga buni
shiddat (portlash)
kuchi deb
ham ataladi. Bunga qisqa vaqt ichida eng ko‘p darajada kuch
namoyon qila olish qobiliyati deb qaraladi. Portlash kuchi
sakrashlarda depsinish orqali sakrovchanlik tarzida namoyon