Microsoft Word camal ehmedov doc

“Azərbaycan müəllimi”, 1998.- 19 may. 
Camal Məhərrəm oğlu Əhmədov
30
 
Əjdər Ağayev, 
pedaqoji elmlər doktoru,
professor
 
İlkinlik qazanmış alim 
 
XX əsr Azərbaycan pedaqoji fikri tarixində 
çoxsahəli əməli fəaliyyəti, dərin elmi-nəzəri və 
praktik əhəmiyyətli fundamental əsərləri ilə əhə-
miyyətli yer tutan şəxsiyyətlərdən söz düşəndə 
Camal Əhmədov, bəlkə də, birinci olaraq yada 
düşür. Çünki o, bir çox cəhətdən: insanlıq ləyaqə-
tinə, elmi yaradıcılığına, ədəbiyyat metodikası üz-
rə mütəxəssis yetkinliyinə, uşaq ədəbiyyatı tədqiq-
lərinə görə ilkinlik – yol açanlıq – peşəkarlıq 
missiyasına malikdir.
1928-ci ildə Qazax rayonunun Aşağı Əskipa-
ra kəndində Məhərrəm kişinin ailəsində dünyaya 
göz açıb. Bir ailəyə, bir kəndə sığan Camal, böyü-
dükcə öz zəhməti, səyi, istedadı ilə adlı-sanlı yara-
dıcı insan tədqiqatçı-alim şöhrətinə çataraq, böyük 

---

 Biblioqrafiya
31
bir ölkəyə sığar oldu, elinin-obasının adını yük-
səklərə qaldırdı.
Görkəmli şəxsiyyətlər haqqında yazılarda, 
onun insani keyfiyyətlərindən adətən, sonda söz 
açırlar. Camal Əhmədov haqqında danışarkən 
insanın içindən gələn bir hiss səni ilk növbədə 
onun insaniliyindən söz açmağa məcbur edir. 
Çünki o, bir ucalığın zirvəsində insanilik ucalığını 
görürdü və özü də belə idi. Olduqca sadə, səmimi, 
təvazökar, safniyyətli, qayğıkeş, xeyirxah idi 
Camal müəllim. İstedadlı, zəhmətə qatışan gənclə-
rə özünün dəyərli məsləhətləri, simpatiyası ilə 
həyan olardı. Mən onun ədəbiyyata, ədəbiyyatın 
tədrisinə aid məqalələrini hələ tələbə ikən, sonra 
isə 1960-cı illərin əvvəllərində ədəbiyyat müəllimi 
işləyərkən oxuyardım. İş elə gətirdi ki, 1965-ci 
ildən aspirantı olduğum Azərbaycan Elmi-Tədqi-
qat Pedaqoji Elmlər İnstitutunda Camal müəllimlə 
birlikdə çalışası oldum. O, mənim üçün şəxsən 
tanıdığım örnək insana, əsərlərindən və məsləhət-
lərindən öyrəndiyim bir müəllimə çevrildi. O, zən-
gin filoloji və pedaqoji biliyə malik idi. Pedaqoji 
təcrübəni məharətlə təhlil edirdi. Azərbaycan 
Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitir-
Camal Məhərrəm oğlu Əhmədov
32
mişdi (1950). ADU-nu bitirdikdən sonra Bakının 
ümumtəhsil məktəblərində müəllim işləməsi onu 
kamil pedaqoq-müəllim kimi hazırlamışdı. Bu 
zaman ədəbiyyatın tədrisi metodikası üzrə yüksək-
ixtisaslı mütəxəssisə - alim-tədqiqatçıya ehtiyac 
olduğunu hiss etdi. Doğrudur, o zaman professor 
Əliyar Qarabağlı kimi mahir, nüfuzlu ədəbiyyat 
metodisti vardı. Amma o, özü-özünü yetişdirmiş 
metodist idi və bu cür digər nüfuzlu şəxsiyyətlər 
1930-cu illərdə olmuşdu. Ədəbiyyatın tədrisi 
metodikası elmi məktəbini yaratmağa, bu sahədə 
ixtisaslı alim-metodistlər yetişdirməyə ehtiyac var 
idi. Bəlkə də Camal müəllimin elmi məktəb yarat-
maq fikrinin əsasında onun ADU-da qazandığı 
tədqiqatçılıq bacarığı dururdu. Filoloji universitet 
təhsili ilə praktik ədəbiyyat müəllimliyi təcrübə-
sinin vəhdəti istedadlı adamlarda çox səmərəli – 
həm əməli, həm də elmi nəticə verir. 1952-ci il 
ETPEİ-də ədəbiyyatın tədrisi metodikası üzrə 
aspiranturaya daxil olan Camal müəllim ixtisaslı 
elmi kadrlar hazırlığı sahəsində ilk addımı atmış 
oldu. Üç il sonra o, Əliyar Qarabağlının elmi rəh-
bərliyi ilə “Orta məktəbdə C.Cabbarlının həyat və 
yaradıcılığının öyrədilməsi üsulları” mövzusunda 

---

 Biblioqrafiya
33
yazdığı dissertasiyanı uğurla müdafiə edərək, ədə-
biyyat metodikası üzrə ilk pedaqoji elmlər name-
zədi dərəcəsini aldı. Bundan sonra o, Azərbaycan-
da ədəbiyyat tədrisinin inkişaf tarixini tədqiqə 
başladı. Çünki elmin inkişaf tarixini bilmədən 
onun müasir mənzərəsini daha düzgün qiymətlən-
dirmək olmur. C.Əhmədov ilk dəfə olaraq Azər-
baycanda 1920-ci ilə qədərki dövrdə ümumtəhsil 
məktəblərində ədəbiyyatın tədrisi vəziyyətini üzə 
çıxardı, M.F.Axundov, S.Ə.Şirvani, F.Köçərli, 
R.Əfəndiyev, F.Ağazadə, A.Şaiq Talıbzadə kimi 
görkəmli maarifçi ədəbiyyat – söz nümayəndələri-
nin metodik fikirlərini, xidmətlərini sistemləşdirib 
elmi təhlilini verdi, ədəbiyyat tədrisində, inkişa-
fında onların xidmətlərini meydana qoydu. O, 
1971-ci ildə ədəbiyyatın tədrisi metodikası üzrə 
ilk pedaqoji elmlər doktoru elmi dərəcəsini aldı.
Camal Əhmədov elm məktəbi hələ 1950-ci 
illərin sonlarından yaranmağa başlamışdı. Bu 
məktəbin ən layiqli nümayəndəsi olan pedaqoji-
elmlər doktoru, professor Şəmistan Mikayılov 
Camal müəllimin 75 illiyi münasibətilə yazdığı 
“Elmdə öz sözü, öz izi olan insan” adlı məqaləsin-
də (“Azərbaycan məktəbi” jurnalı №5 2003) qeyd