Dinda savolim bor. 2-kitob
www.ziyouz.com kutubxonasi
4
Javob: Sadaqa in’omdir. Evaziga Alloh taolo savob beradi. Bajarilishi lozim bo‘lgan
yaxshi amallarni qilish ehson deyiladi. («Ta’rifot». Sayyid Sharif).
Savol: Qadar va taqdir bir narsami? Shuni tushuntirib bersanglar.
Javob: Qadar haqida to‘g‘ri tushunchaga ega bo‘lish uchun avval uning ma’nosini
bilish lozim. Qadar – «paydo qilish, yaratish» ma’nosidadir. Qadar «yaratish» ma’nosida
bo‘lgani uchun aqida bobida turli qarashlar paydo bo‘ldi. Mo‘‘taziliy va qadariylar
«Yaxshiliklarni
Alloh taolo xalq qiladi, yomonliklarni – bandaning o‘zi», deydi. Ularning
ba’zilari «Yomonliklarni
iblis xalq qiladi, shuning uchun Alloh taolo iblisni yaratmagan»,
degan aqidadadir. Bundan iblis maxluq emas,
qadim va xoliq, degan ma’no chiqadi. Bu
Alloh taologa shirk keltirishdir, ochiq kufrdir. Bunday tushunchadagilar
shaytoniyya toifa
bo‘lib, qadariylardan bir toifadir. Bu aqida majusiylar aqidasiga uyg‘un bo‘lganidan
Payg‘ambarimiz (s.a.v.): «Qadariylar – ummatimning majusiylari», deganlar.
Biz – Ahli sunna val jamoa barcha yaxshilik va yomonlikni Alloh taolo xalq etadi, deb
e’tiqod qilamiz. Alloh taolodan o‘zga xoliq, yaratuvchi yo‘qdir. Niso surasining 78-
oyatida: «Hamma narsa Allohdan deng», deya marhamat qilingan.
Shu o‘rinda «Yaxshilik ham, yomonlik ham Allohdan bo‘lsa, yomonlik
uchun jazo
berish adolatsizlik bo‘lmaydimi?» degan o‘yga bormaslik kerak. Zero, Alloh taolo bizlarni
yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytargan. Biz shu amrga bo‘ysunmay, ixtiyorimiz
bilan yomonlikka qo‘l urganimiz uchun jazolanamiz.
Taqdir esa – «belgilash, tayin etish» ma’nosidadir. Har bir maxluqning ko‘rinishi,
husni,
foydali yoki zararli ekanligi, qachon va qaerda bo‘lishi Alloh taoloning taqdiri, xalq
qilishi bilan bo‘ladi. Barcha maxluqlarni va ularning fe’l-amallarini Alloh taolo yaratgan.
Shu ma’noda taqdir va qadar mushtarakdir. («Aqidai Nasafiyya» va «Tamhid»
kitoblari
asosida)
Dostları ilə paylaş: 
