Microsoft Word etno kitab son srift 12

ETNOPSİXOLOGİYA 
182 
e.ə. III əsrdən 1912-ci ildə respublika elan olunanadək dövlətin 
dəstəyindən istifadə edib. Konfutsi fəlsəfəsi özlüyündə ailə və 
əxlaq kodeksini birləşdirir. Daosizm din olaraq Çinə daha çox bağlı 
olsa da, buddizmin təsirini əks etdirir. Buddizm Hindistanda 
yaransa da, Çində geniş yayılıb və burada yüzlərlə buddist məbəd 
və monastırları tikilib. Müsəlmanlar Çinin hər yerində, xüsusilə, 
ölkənin şimal-qərb və cənub-qərb rayonlarında yaşayır. Xristianlıq 
Çində Avropa və Amerika missionerləri vasitəsiləyayılmağa 
başlayıb. Çinlilər üçün müqəddəs insan o biri dünyada zövq almağa 
və əzabdan qurtulmağa çalışanlar yox, qəbul edilmiş normalara 
uyğun və ləyaqətlə yaşamağa öyrəşənlər hesab olunur.Konfutsiçilik 
Çində e.ə.V-VI əsrlərdə yaranıb. Çin imperiyasının müəyyən tarixi 
məqamlarında isə konfutsiçilik əsas din, rəsmi dövlət ideologiyası 
funksiyasını oynayıb. Konfutsiçilik həm siyasi, həm inzibati sistem, 
həm də iqtisadi və sosial proseslərin əsas tənzimləyicisi, bir sözlə, 
Çin həyat tərzinin özülü idi. 2000 ildən çox bir müddətdə 
konfutsiçilik çinlilərin ağıl və duyğularının formalaşmasına, onların 
inanclarına, psixologiyalarına, düşüncələri-nə, davranışlarına və 
məişətlərinə ciddi təsir etdi. Etik-siyasi təlim olan konfutsiçi-liyin 
mərkəzində insan əxlaqi,ailə və dövlətin idarə olunması məsələləri 
durur. Konfutsi üçün çıxış nöqtəsi kimi “səma” və “səmavi təsir” 
konsepsiyası əsas götürülür. Konfutsi təlimində əsas yeri “jen” 
(insanilik, humanizm) ailə, cəmiyyət və dövlətdə insanlar arasında 
münasibətlər tutur. Daosizmin əsas anlayışı Dao anlayışıdır. Dao 
qeyri-cismanidir və hissi qavrayışa qapılmır, o, hər yerdə ve heç 
haradadır, formasız və məzmunsuzdur, sonsuz və əbədidir, boş, 
lakin bitməz-tükənməzdir. O tanrılar da daxil olmaqla, hər şeyin ilk 
əcdadıdır. Buddizm. Budda Nepal Himalayının yamaclarındakı 
kiçik vilayətdə hökmranlıq edən Şakya hökmdar nəslindəndir. 
Budda “aydın” deməkdir, bu onun ruhani adıdır. Budda təlimi iki 
müddəa ətrafında fırlanır: iztirab və nicat. Bütün Budda təlimi 
“dörd nəcib həqiqətə” söykənir. Bu həqiqətlər aşağıdakılardır: 
iztirab, iztirab mənbəsi, iztirabı yox etmə və iztirabı yox etməyə 
aparan yol. Buddizm Çinə e.ə. I əsrdə daxil olmuşdur. Eramızın IV 

---