12. Təbii resursların iqtisadi-maddi, xidmət və ticarət (bazar) təsnifatı.
Təbii resursların təsnifatı təbiətin məlum komponentlərinə əsaslanaraq onların
mənşəyinə (genezis) görə aparıla bilər. Bu təbii təsnifat adlanır. Xüsusiyyətlərinə
görə təbii resurslar aşağıdakı qruplara ayrılır: mineral resurslar (faydalı qazıntılar),
su, torpaq, bioloji resurslar (bitki və heyvani mənşəli) və s. Hər qrup daha kiçik
sahələrə də bölünə bilər.
Təbii resursların ehtiyatlarının məhdudiyyətlilik problemi ilə əlaqədar, tükənən
və bərpa olunma göstəriciləri əsasında aparılan təsnifatın da əhəmiyyəti böyükdür
və bu, həmçinin ekoloji təsnifat adlanır. Bu baxımdan, resurslar tükənməyən
(günəş enerjisi, külək, axan sular, yerin daxili istiliyi və s.) və tükənənlərə
bölünür. Tükənən təbii resurslar, öz növbəsində, bərpa olunanlara (torpaq, su,
bitki, heyvan) və bərpaolunmayanlara (mineral sərvətlər) ayrılır. Baxmayaraq
ki, resursların əsas istiqaməti insan cəmiyyətinin tələbatını ödəmək olsa da,
onların təsərrüfat təsnifatı (iqtisadi) böyük əhəmiyyət kəsb edir. Onun əsasında
xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrində resurslardan artıqlaması ilə istifadə
olunması durur. Bu xüsusiyyələrinə görə onlar iki qrupa ayrılır: −
−
−
− maddi istehsal
Dostları ilə paylaş: |