Microsoft Word F?ls?f? az doc

45.İdrak kateqoriyası.İdrakın subyekti və obyekti 

İ

drak – dünya haqqında həqiqi biliklərin əldə edilməsinə yönəlmiş   subyektin ya- 

radıcı fəaliyyətidir. İdrak  mədəniyyət mövcudluğunun mahiyyətli səciyyələndiril- 

məsidir.Özünün funksional təyinatı,  biliyin xarakteri  və  istifadə olunan metod  və 

vasitələrdən asılı olaraq,  idrakın bir neçə forması mövcuddur: adi-gündəlik, mifolo 

ji  dini,  bədii,  fəlsəfi  və elmi. İdrak dünyanın obyekt və subyektə bölünməsini 

 nəzərdə tutur.  Hansı məsələləri həll etməsindən asılı olmayaraq, insan  həmişə 

reallıqla, obyektiv şərait və qanunalrla hesablaşmalı olur.    

Subyekt 

 bünövrəsini  sosial tam təşkil edən mürəkkəb bir iyerarxiya təşkil edir.  

Son  nəticədə  biliyin    və  müdrikliyin  ali  istehsalçıısı  bəşəriyyətdir.    Norma,  ideya  və 

dəyərlər  istehsal  etməklə    hər  bir  xalq  da  idraki  fəalaiyyətin  xüsusi  bir  subyekti  kimi 

ş

ıxış  edir.  Cəmiyyətdə  tədricən  xüsusi  bir  fərdlər    qrupu  formalaşır  ki,  onların 

məşğuliyyəti  və    əsas  təyinatı  həyatı  əhəmiyyət  kəsb  edən  elmi  bilikləri  istehsal 

etməkdir.Onların da subyekti alimlər birlikləridir.   

İ

drakın obyekti dedikdə  varlığın tədqiqə məruz qalan real  fraqmentləri nəzərdə 

tutulur. İdrakın predmeti isə subyektin diqqətinin yönəldiyi konkret aspektlərdir. Blə ki, 

insan biologiya, təbabət, sosiologiya, fəlsəfə kimi bir çox elmlərin tədqiqat obyektidir. 

Lakin  onların    hər  biri    insana  öz  prizmasından  baxır,  məsələn,  psixologiya  insanın 

psixikasını,  ruhi  aləmini,  təbabət  onun  xəstəliklərini  və  müalicə  üsullarıını  öyrənir. 

Deməli, tədqiqatın predmeti tədqiqatın vəzifələri ilə şərtlənir. Məlumdur ki, insan tarixin 

banisi,  subyektidir.  İdrakın  subyekti  olmaqla  insan  eyni  zamanda    onun  obyektinə  də 

çevrilir.