azm – biron ishni qilishga chidam va sabot bilan urinish, tirishish, qaror etmoq, ahd etmoq
anglamoq - bilishdan keyingi bosqich, bilish zohirmy ma’lumotlarga ega bo‘lish bilan
nihoyalanadi. Anglash esa zohiriy ma’lumotlarga ega bo‘lishdan boshlanadi.
Allohning «makri» - makr so‘zi bu o‘riida majozan qo‘llanayotgani uchun qo‘shtirnoqda
berilyapti. Tafsirda izohlangapicha, bu «makr» — qudrat, g‘azab va azobga ishoradir.
an-nafsul ammora - yomonlikka buyuruvchi nafs (Yusuf surasi, 53 oyat)
an-nafsul lavvoma - malomat yog‘diruvchi nafs. Ya’ni egasining amaldagi qosirligi tufayli
ayanch holga tushgan bu nafs egasiga ulkan malomatlar yog‘diradi.
an-nafsul mutmainna - ikkilanishlardan to‘xtab. sabot va qaror hosil qilgan qalb. Qur’omi
karimda bu ibora:
"Alloh yerga ato etgan ne’matlaridan rozi bo‘lgan va Alloh ham uning amallaridan rozi bo‘lgan xotirjam-sokin jon" (Valfajr surasi, 77oyat) deb izohlangan. Matnda:
"Holis tavbaga yo‘naltirilgan sokin nafs", deb tarif berilgan.
asar(osor deb ham qo‘llanadi) - lug‘aviy ma’nosi "iz", "belgi". Istilohda sahoba va
tobe’inlarning aytgan so‘zlari va qilgan fe’llari.
ashobul yamin - o‘ng tomon egalari. Bu zotlar hayoti dun yodan iymo-ne’tiqod bilan o‘tganlari
sababli Qiyomat kunida nomai a’mollari o‘ng tomonidan borilib, jannat ne’matlariga sazovor bo‘lgan
kishilardir. (Voqea va Muddassir suralarida kelgan)
balo - sinov
basirat - idrok va ogoh quvvati
darajot - yuksaklashuv bosqichlari
darakot - tubanlashuv bosqichlari
jazm – biror ishga kirishmoq. Matnda keladi: “Qudrat va irodaning jazmi hosil bo’lgach, harakatni
Alloh yaratadi”.
