Microsoft Word informatika cavab az docx

 

22. Mikroprosessor və onun funksiyaları. 

Prosessor kompüterin əsas qurğusu olub, DYQ-də saxlanan proqramla hesab və 

məntiq əməliyyatlarını yerinə yetirir və kompüterin ümumi işini idarə edir. 

Kompüterin işləmə sürəti əsasən prosessorun işləmə sürətilə təyin edilir. İşləmə 

sürətini artırmaq üçün prosessor kiçik tutumlu və çox böyük sürətli yerli yaddaşa 

(keş yaddaş) malik olur. Hesablama prosesi kompüter üçün əvvəlcədən tərtib 

edilmiş proqram vasitəsilə yerinə yetirilir. Proqram icra ardıcıllığına uyğun 

yazılmış əmrlərdən (təlimatlardan) ibarətdir. Proqramın icrası zamanı İQ növbəti 

ə

mri seçib təhlil edir və hansı əməliyyatın hansı operandlar (əməliyyatda iştirak 

edən kəmiyyətlər) üzərində aparılmasını müəyyənləşdirir. DYQ-dən götürülən 

operandlar HMQ-də yerləşdirildikdən sonra əməliyyat yerinə yetirilir. Hesab-

məntiq qurğusu İQ-nin idarəsi altında işləyir. 

---

Emal edilən verilənlər və icra olunan proqram kompüterin yaddaşında yerləşdirilir. 

Onlar yaddaşa daxiletmə qurğuları vasitəsilə daxil edilir. Yaddaşın tutumu 

baytlarla (kilobayt, meqabayt, qiqabayt, terabayt) ölçülür. Kompüterin yaddaşı 

mürəkkəb quruluşa malik olub, iyeraxik prinsiplə qurulur və müxtəlif tipli yaddaş 

qurğularından ibarət olur. Funksional baxımdan yaddaş iki hissəyə bölünür: daxili 

və xarici 

Kompüter erasının yeni tarixi 1971-ci ildən başlanır. Bu ildə mühəndis Ted Xoff 

ilk Intel 4004 mikroprosserunu yaradır. Bu günkü gündə Xoffun adı bütün zaman və 

xalqların böyük alimləri ilə bir sırada çəkilir. Lakin o zamanlar Xoff heç təsəvvür 

edə bilməzdi ki, "bir kristal üzərində yaradılmış kompüter" nə cür nəticələrə gətirib 

çıxardacaq. Əvvəllər 4004 prosessoru mikro kalkulyatorlar üçün təyin edilmişdi və 

bir yapon firmasının sifarişi ilə hazırlanmışdı. Xoşbəxtlikdən həmin firma bankrot 

olmuş və o, sifariş verdiyi mikroprosessoru əldə edə bilməmişdi. Nəticədə bu 

məhsul İntel firmasına keçmişdi. O vaxtdan fərdi kompüterlərin erası başlanır və 

onların əsl inkişafı 1980-ci ildən sonra baş verir. Məhz həmin vaxtda IBM firması 

Intel firmasının yeni mikroprosessoru əsasında İBM PC kompüterin istehsal edir. 

Baxmayaraq ki, bu günkü prosessorlar İnteldən on min dəfə cəld işləyirlər, istənilən 

ev kompüterinin gücü və “başa düşmək qabiliyyəti” “Apollon” tipli kosmik gəmini 

idarə edən kompüterdən çox-çox güclüdür yenə də prosessor prosessorluğunda 

qalır.