Microsoft Word informatika cavab az docx

   Takt tezliyi - prosessorun işləmə sürətini təyin edən ən vacib göstəricidir. 

Meqaherslər (MHs) və qiqaherslərlə (QHs) ölçülən takt tezliyi vahid zaman 

ə

rzində (bir saniyədə) prosessorun yerinə yetirdiyi dövrlər sayını göstərir. Bu 

günkü gündə tezliyi 3 QHs-dən 4 QHs-a qədər olan prosessorlara çox böyük 

tələbat vardır. Mikroprosessorun ixtiraçılarından biri və Intel kompaniyasının 

rəhbərinin adının şərəfinə qoyulmuş “Mur qanununa” əsasən hər il yarımdan bir 

mikroprosessorların tezliyi ən azı 2 dəfə artır. 

Prosessorun işləmə sürəti şübhəsiz ki, takt tezliyindən asılı olmaqla bərabər, 

başqa amillərdən də asılıdır. Məsələn, Pentium 4 və Athion prosessorları eyni bir 

tezlikdə işləmələrinə baxmayaraq, onların işləmə sürətləri müxtəlifdir. Görünür ki, 

burada bizə məlum olmayan bəzi parametrlər var ki, biz də indi onları 

araşdırmalıyıq.Prosessorların nəsilləri bir-birilərindən işləmə sürəti, arxitektura, 

icra olunması və xarici görünüşü ilə bərabər, keyfiyyət cəhətdən də fərqlənirlər. 

Belə ki, Pentium-dan Pentium Iİ-yə, sonra isə Pentium Iİİ-ə keçdikdə, prosessorun 

ə

mrlər (təlimatlar) sistemi dəyişir.Eyni takt tezliyinə malik olan prosessorların niyə 

müxtəlif sürətlə işləməsini başa düşmək üçün fizika kursundan hər bir məktəbliyə 

məlum olan bir misalı yada salaq. Içərisindən su axan 2 boru götürək. Su eyni 

sürətlə axır (prosessorda bu takt tezliyinə uyğun gəlir), lakin borulardan birinin 

diametri böyük olduğuna görə (yeni prosessor) oradan su həddindən çox axacaqdır. 

Ə

gər başlanğıc hesab nöqtəsi kimi, prosessorlar bazarında Intel korporasiyasını 

götürsək, indiyə kimi bu firmada prosessorların 8 nəsli dəyişmişdir: 8088, 286, 

386,486, Pentium I, Pentium II, Pentium III, Pentium IV. 

Bir nəslin çərçivəsində hər şey aydındır: nə qədər takt tezliyi böyük olarsa, o 

qədər prosessor cəld işləyəcək. Bəs, əgər prosessor bazarında iki müxtəlif nəslə 

məxsus olan, lakin eyni takt tezliyi 

ilə

 işləyən, məsələn, Pentium III və Pentium IV 

---

prosessorları haqqında nə demək olar? Pentium IV prosessoru həll olunan 

məsələdən asılı olaraq, 10-15% artıq sürətlə işləyir. Bu onunla əlaqədardır ki, yeni 

prosessorlarda çox vaxt informasiyanın bəzi növlərinin emalını optimallaşdıran 

ə

mrlər-təlimatların yeni sistemləri quraşdırılır. Məsələn, Pentium IV prosessorunda 

multimedia informasiyasının (video, səslər, qrafiklar) emalını kəskin sürətləndirən 

yeni əmrlər-təlimatlar sisteminin dəstəkləyicisi quraşdırılmışdır. Buna oxşar 

təlimatlar prosessorların əvvəlki nəsillərində də olmuşdu (məs, Pentiumun ilk 

modelindən başlayaraq, bütün prosessorlar MMX, Pentium Iİİ-dən başlayaraq isə, 

SSE təlimatlar toplusunu dəstəkləyirlər).