Beyn&lxalq valyuta v& maliyy& kredit bazarı.
Beyn lxalq valyuta v maliyy kredit bazarı dünya t s rüfatının v BİM -in t rkib hiss sidir. Beyn lxalq iqtisadi laq l rin genişl nm si t s rüfat h yatını beyn lmil ll şm si bir ölk nin milli valyutasının başqa ölk nin valyutasına d yişm k z rur ti yaradır. Bu z rur tin reallaşması is xüsusi valyuta bazarı vasit si il h yata keçirilir. Bu bazar müxt lif ölk l rin valyutaları, çekl ri, vakksell ri, akreditl ri il
m liyyat apardığı üçün Beyn lxalq valyuta bazarı adlanır. Beyn lxalq hesablaşma – Beyn lxalq valyuta maliyy sisteminin sas lam tl rind n biridir. Bu sah d olan bütün göst ricil r Beyn lxalq balanslarda öz ksini tapır. Bu balanslara aşağıdakıları aid etm k olar: ticar t balansı; xidm ti balansı; kapitalın v kreditin h r k ti balansı (KKHB), beyn lxalq borc; t l bnam balansı; mü yy n dövr üçün hesablaşma balansı; t diyy balansı.
Ticar t balansı – mü yy n vaxt rzind mt ixracı il idxalı arasındakı nisb ti ks endirim. Xidm t balansı, qarşılıqlı xidm tl rin d y rinin nisb tini göst rir.
Müasir valyuta bazarı üçün aşağıdakı c h tl r xarakterikdir:
Valyuta bazarın beyn lxalq xarakterinin artması;
Valyuta m liyyatlarında qlobal miqyasların ksin olaraq aşağı öz kl r mü yy n hüquq verilm si. Elektron hesablaşmaları vasit si il banklar t r find n m liyyatlar aparılması;
Valyuta m liyyatlarının vahid ş kl -ümumi hala salınması;
Alverçi m liyyatlarının artması;
Valyuta kursunun qeyri sabitliyi.
Aydındırki, beyn lxalq hesablaşmaların sabitliyind Beyn lxalq maliyy – kredit institutlarının böyük rolu vardır. 6n böyük ixtisaslaşmanın beyn lxalq maliyy kredit- institutları 1944- cü ild yaradılmış beyn lxalq valyuta -fondu (B.V.F) v 1945- cü ild
yaranmış beyn lxalq rekonstruksiya v inkişaf (B.R.İ.B) bankı hesab olunur. Bu bankların h r ikisi BRETTON -BUDD konfransının q rarına sas yaradılmışdır.
Valyuta münasib tl ri m s l sind valyuta dön rliyi m rk zi yeri tutur. Valyuta dön rliyi dedikd , h r hansı bir milli valyutanın dig r valyutalara d yişdiril bilm si n z rd tutur. 6g r, milli valyuta s rh dl rd n k narda işl n bil rs , m liyyat al ti ola bil rs , dem y imkan verir ki, dünya miqyasında mt dövriyy si h yata keçiril bilsin. Tarixi baxımdan “dön rlik” v yaxud “s rb st konvertl şm ” qızıl standart dövründ yaranmışdı.
Bank biletl ri m hdudiyy tsiz qızıla d yişdiril bilirdi. Valyutanın qızıla d yişdirilm si birinci dünya müharib sin q d r mövcud olmuşdur. 1929- cu ild n is h r bir ölk qızıl t davülüyl malik olmalıdır. Bel bir dön rliyi ancaq ABŞ dolları malikdir. 1971-ci il d k m rk zi banklar vasit sil qızıla d yişdirilirdi. Dem li hazırda valyuta dön rliyini 2 növ ayırmaq olar: tam dön rlik, qism n dön rlik h yata keçirilir. 1958-ci ild n Q rbi Avropa ölk l rind qism n dön rlik h yata keçirilir. Ona gör d valyuta d y rl rind “üz n” m z nn deyil n m z nn d mövcuddur.
Dostları ilə paylaş: |