Microsoft Word Investisiya f?aliyy?tini huquqi t?nziml?nm?si docx

Milli valyuta aşağıdakı c&h&tl&r il& s&ciyy&l&nir:

• 
  Milli valyuta vahidliyi;
  
• 
  R smi qızıl valyuta ehtiyatlarının t rkibi;
  
• 
  Milli valyuta b rab rliyi v valyuta m z nn sinin formalaşması mexanizmi;
  
• 
  Valyuta dön rliyi ş rtl ri;
  
• 
  Ölk d xarici, iqtisadi hesablaşmaların h yata keçirilm si qaydası v s.;
  

Milli Valyuta sisteml ri arasındakı sas laq valyuta m z nn si v b rab rliyi il h yata keçirilir, Beyn lxalq valyuta sistemi (B.V.S.) dünya t s rüfatı miqyasında valyuta münasib tl rinin t şkili formasıdır. Bu sistem dünya kapitalist t s rüfatının t kamülü n tic sind meydana g lmiş v dövl tl r arası hüquqi c h td n t sbit edilmişdir. Beyn lxalq Valyuta sisteminin sas elementl ri bunlardır:

• 
  Milli v kollektiv valyuta Ehtiyatı;
  
• 
  Pula çevril bil c k, beyn lxalq aktivl rin t rkibi v quruluşu;
  
• 
  Valyuta b rab rliyi v kursu mexanizmi;
  
• 
  Qarşılıqlı valyuta dön rliyi ş rtl ri;
  
• 
  Beyn lxalq hesablamaların formaları;
  
• 
  Beyn lxalq valyuta bazarının v dünya qızıl bazarının üsul qaydası;
  
• 
  Dövl tl rarası valyuta – maliyy münasib tl ri t nzim ed n valyuta – kredit t şkilatları;
  

Beyn lxalq valyuta fondu v beyn lxalq rekonstruksiya v inkişaf bankının statusu. Beyn lxalq valyuta sisteminin n başlıca v zif si ondan ibar tdir ki, Beyn lxalq hesablaşmaları, valyuta bazarlarını t nzim etsin. Bununlada iqtisadi artımın sabitliyini t lim etm k, infilasiyanın qarşısını almaq, xarici iqtisadi mübadil v t diyy laq l ri yaratmaq imkanı ld etmiş olsun.

Bu m nada B.V.S Beyn lxalq iqtisadi münasib tl rin genişl nm si v m hdudlaşmasına t sir ed n sas mexanizml rind n biridir.

Hazırda dünya ölk l ri arasında xarici iqtisadi laq l rin artması il laq dar olaraq beyn lxalq valyuta laq l rind genişl nir. Ölk l r arasında valyuta münasib tl ri dünya t s rüfatı sistemi s viyy sind , beyn lxalq xidm tl r formasında, mt v kapital ixracı

sasında yaranır. Beyn lxalq valyuta sistemi dinamik inkişafda olub, ardıcıl olaraq d yişir, t kamül edir. M hz bu t kamülün istiqam ti beyn lxalq münasib tl rd böyük rolu olmuş, Q rb iqtisadiyyatının d yişm si il , bütövlükd dünya t s rüfatının t l batını v ş raitini d yişilm sil mü yy n edilir.

Beyn lxalq valyuta sistemi öz inkişafında 4 m rh l keçmişdir v buna uyğun olaraq 4 beyn lxalq valyuta sistemi mövcud olmuşdur. 1-ci valyuta sistemi – qızıl – standartı sistemi adlanır v XIX srin axırlarında kort bii olaraq q rarlaşmışdır. M lumdur ki, XVI- XVIII srl rd bimetam pul sistemi mövcud olmuşdur.

Y ni t davüld qızıl v gümüşd n istifad edilmişdir. XIX srin 60-70 ci ill rind qızıla nisb t n gümüşün qiym td n düşm si özünü gösr rmişdir. Bir müdd t v ziyy td n çıxmaq üçün qızıl, gümüş sikk l r deyil, qızıl külç l rin d yişdirilir. Bazarda 1866- 1870-ci ill rd 15,5 kq gümüş 1 kq qızıla b rab r götürülürdü. Qızıl sikk l rinin gümüşü sıxışdırması n tic sind bir çox dövl tl r bimetam pul sistemind n imtina etmişl r. Qızıl monometam pul sistemin ilk d f İngilt r d XVIII- srin axırlarında keçmişdir.

XIX srin axırlarında is bu sistem kapitalizm ölk l rind daha hakim olmuşdur.

Qızıl standartı ş raitind :

• 
  H r bir valyuta vahidi mü yy n q d r qızıl m zmununa malikdir. S rb st olaraq qızıl sikk l r hazırlamağa icaz verilir;
  
• 
  İst r ölk daxilind v ya ist rs d ölk d n k narda valyutanın dön rliyi – qızıla d yişdirilm si t min edilirdi.
  

Ona gör d dövl tin iqtisadiyyata qarışması il qızıl standart mexanizmi il mü yy n edil n valyuta kursu il d yişdirilir.

Dem li qızıl sikk sistemind valyutanın kursu v d y ri mü yy n miqdar qızıl il idar olunurdu.

M s l n: B.Britaniyada 1821- ild n 1 funt sterlinq 7,322385 qr xalis qızıl m zmununa malikdir. Bir alman markası 1873-ild n 0,385422 qr qızıla b rab r götürülürdü.

Ona gör d mü yy n hesablaşmalarda bir alman markası funt sterlinq nisb t n 20,43 d f az qızıla b rab r götürülürdü.

Qızıl külç sistemind h r bir bank bileti sikk y deyil külç y d yişdirilirdi. Qızıl sikk l r k sm k nümun sini mü yy n etm k v s. ehtiyac qalmırdı.

Qızıl sikk l r daxili bazarlarda deyil ancaq xarici hesablaşmalarda istifad edilirdi.

Üçüncü sistem. Qızıl deviz standart sistemdir. Bu sistemd deviz olaraq dollar v ya funt sterlinq sas götürülür.

Bunlarda mü yy n qızıl kursuna malik olur. Başqa ölk nin bank biletl ri bir başa qızıl deyil, bu devizl r d yişdirilir. Sonra onların malik olduğu kurs sasında qızıla çevrilirdi.

Bu sistemi 1922-ild İtaliyada Geniya konfransının q rarı n tic sind yaranmalıdır. Bu konfrans aprelin 10-dan mayın 19 – d k davam etmişdir. İqtisadi maliyy m s l l ri müzakir edilirdi. 28 kapitalist ölk si iştirak edirdi. F r hli haldırki Sovet dövl tinin nümay nd hey tin N.N rimanov r hb rlik etmişdir. Bu sistem sonralar bir çox kapitalist dövl tl ri t r find n q bul edilmişdir.

1931-d B.Britaniya kağız pulların qızıla d yişdirilm si öht liyind n imtina edir.

Bel likl , bir çox dövl tl r qızıl standartdan l ç kirl r.

ABŞ 1933 -ild valyuta il qızılın laq sini l ğv etdi.

1934-d yenid n qızıl standartına qayıtdı. Lakin dolların qızıla olan b rab rliyini (qızıl kursunu) azaltdı.

6vv lkinin 54%-n b rab r kurs götürdü.

• 
  Qızıl sikk l r s rb st olaraq qızıl külç l r d yişdiril bil r: qızıl s rb st idxal v ixrac edilir. Beyn lxalq qızıl bazarında alınıb satılır;
  
• 
  Ölk daxilind olan qızıl ehtiyyatı il daxilind pula olan t l b arasında nisb t n ciddi riay t edilirdi.
  

Qızıl standarta saslanan Beyn lxalq hesablaşmalar mexanizmin mü yy n edilişi kursu il h yata keçirilirdi. Qızıl standart sistemi: qızıl sikk , qızıl külç v qızıl deviz standartları adı altında t zahür etmişdir. Bu qızıl standartının bir formasına dig r formaya t kamül etm si dünya kapitalizm sisteminin inkişaf gedişi il bağlı olmuşdur.

2. Dünya müharib sind n sonra inkişaf etmiş ölk l rin lideri 30-cu ill rin böhranına s b b olan nöqsanlardan qurtarmaq üçün 1944-cü ild Amerikanın Bretton-Vuds ş h rind Beyn lxalq konfrans çağrılır.

Avropa valyuta sistemin daxil olan valyutalar v Avropa hesablaşma vahidi olan EKYU- da onların xüsusi ç kisi (EKYU-nun s b ti).

Fransa frankı – 19,3% Almaniya markası – 30,0% Britaniya funt sterlinqi – 12,6% İtaliya lirası – 9,9

Holland quldeni – 9,5% Belçika frankı – 7,8% İspaniya pesto – 5,2% Danimarka kronası – 2,5% Portuqaliya eksuda – 0,8% Yunan draxması – 0,7% Lüksemburq frankı – 0,3%