Microsoft Word Investisiya f?aliyy?tini huquqi t?nziml?nm?si docx

MÖVZU VI

INVESTISIYA F6ALIYY6TININI T6NZIML6NM6SI VASIT6L6RININI HÜQUQI T6MINATI

1. İqtisadiyyatın dinamik v& proporsional inkişafında investisiyanın rolu. 2.Dövl&tin investisiya siyas&tinin m&qs&dv& v&zif&l&ri.

3. İnvestisiya prosesl&rinin dövl&t t&nziml&nm&sinin metodları.

1. 
   İqtisadiyyatın dinamik v& proporsional inkişafında investisiyanın rolu.
   

Investisiyalar makroiqtisadiyyatda 2 rol oynayırlar. Birinci, investisiyalar x rcl rin böyük v d yişk n komponenti olduğuna gör , investisiyaların k skin artması v ya azalması m cmu t l b k skin t ’sir göst r bil r; m cmu t l bin d yişm si is öz növb sind

istehsala v m şğulluğa t ’sir göst r c kdir. Ikinci, investisiyalar kapital yığımına s b b olurlar. Avadanlıq v tikilil rin artımı ölk nin potensial istehsalını genişl ndirir v uzun müdd t iqtisadi artımı t ’min edir.

Bel likl , investisiyalar ikili rol oynayırlar:

qısa perioda istehsala m cmu t l b il t ’sir göst rm kl v uzun müdd tli periodda kapitalın yaranmasının potensial istehsala v m cmu t klif t ’sir göst rm si yolu il . Bildiyimiz kimi kapital sas istehsal amill rind n biridir. Y ’ni bu el resursudur ki, m hsul istehsalında mühüm h miyy t k sb edir. Bu baxımdan kapital bir neç konkret forma alır.

6m l g lm m nb l rin gür , kapital düvl t v ş xsi kapitala bölünür. Dövl t (r smi) kapitalı –dövl t büdc sind n ayrılan v saitl r v ya höküm tin q rarı il xarici m nb l rd n ld olunan v saitl rdir. Bu kateqoriya bir ölk t r find n dig rin t qdim edil n bütün dövl t borcları, ssudaları, qrantları, yardımları, müxt lif sah l r qoyulan investisiyaları v s. aid etm k olar. R smi (Dövl t) kapitala h mçinin beyn lxalq höküm tl rarası t şkilatlar t r find n t qdim edil n v saitl r d aid edilir. (M s l n, BVF- investisiya kreditl ri, Dünya Bankının kreditl ri, BMT-nin sülhün saxlanmasına ç kdiyi x rcl r v s.)

Düvl t kapitalının m nb yini büdc v saitl ri t şkil etdiyind n, kapital qoyuluşu h qda q rar höküm t s viyy sind q bul edilir. Iri layih l r ratifikasiya olunmalıdır.
Ş xsi (qeri-düvl t) kapital is ayrı-ayrı ş xsi firma, bank v dig r qeyri-düvl t t şkilatlarının v saitl ridir. Bu kateqoriyaya ş xsi firmalar t r find n h yata keziril n investisiya qoyuluşları, ticar t kreditl rinin t qdim olunması, banklararsı kreditl şm v s. aid edilir. Bunların m nb yini firmaların, bankların üz v saitl ri, bir süzl düvl t bьdc si il laq dar olmayan v saitl r t şkil edir. Lakin firmalar t r find n h yata keziril n kapital qoyuluşlarında iqtisadi mьst qillik olsa da, h min qoyuluşların t nziml nm si v onlar üz rind n zar t mütl q dövl t orqanları t r find n h yata keçirilir.
Istifad xarakterin gür is , kapital sahibkar v ssuda kapitalına bölünür.
Sahibkar kapitalı-M nf t ld edilm si m qs dil istehsala qoyulan birbaşa v dolayı v saitl rdir. Sahibkar kapitalı qismind ad t n ş xsi kapital çıxış edir. Lakin dövl tin özü v ya dövl t m xsus mü ssis l r d istehsala v sait qoya bil rl r.
Ssuda kapitalı is faiz ld etm k m qs dil borca veril n v saitl rdir. Beyn lxalq miqyasda ssuda kapitalı qismind ad t n r smi dövl t kapitalı çıxış edir. Lakin ş xsi m nb l rd n veril n ssuda kapitalı da, artıq h miyy tli h cm çatmışdır.
Qoyulma mьdd tin gür kapital ortamüdd tli v uzunmüdd tli kapitala v qısamüdd tli kapitala bölünür.

Ortamьdd tli v uzunmьdd tli kapital-1ild n artıq müdd t qoyulan v saitl rdir. Birbaşa v portfel investisiyalar, o cüml d n ssuda kapitalı uzunmüdd tli kapital qoyuluşları hesab edilir. Qısamüdd tli kapitalı is 1 ild n az müdd t qoyulan v saitl rdir.

Investisiya qoyuluşunda birbaşa v portfel investisiyaları daha böyük h miyy t k sb

edirl r. Kapitalın qoyulma m qs din gör bölgüsü investisiya qoyuluşu sah sind böyük praktik h miyy t malikdir. Bu bölgüy sas n birbaşa investisiyalar v portfel investisiyaları mövcuddur.

Birbaşa investisiyalar-bu el kapital qoyuluşudur ki, investora kapital qoyulmuş obyekt üz rind n zar t imkanı verir. Birbaşa investisiyalar uzun müdd t iqtisadi maraq

ld etm k m qs dil h yata keçirilir. Bu investisiyalar sas n ş xsi sahibkar kapitalı il

laq dardılar.
Portfel investisiyaları-xarici qiym tli kağızlara qoyulan kapitaldır. Bu investisiyalar investorat kapital qoyuluş obyekt üz rind real n zar t hüququ vermir.

2.